Географиялық бойлық

Географиялық бойлық -негізгі географиялық координаттардың (астрономиялық және геодезиялық) бірі. Астрономиялық бойлық Гринвич меридианы жазықтығы мен жер бетіндегі белгілі бір нүктенің астрономиялық меридианы жазықтығы арқылы түзілетін екі қырлы бұрыш. Оның мәнін аспан шырақтарын бақылау арқылы анықтайды. Географиялық координаталардың бірі; бастапқы меридиан жазықтығы мен осы нүктеде не тіктеуіш сызық — астрономиялық бойлық арқылы не жер эллипсоидінің бетіне нормаль — геодезиялық бойлық арқылы өтетін меридиан жазықтығының арасындағы екі жақты бұрыш. Астрономиялық бойлықты аспан шырақтарын бақылаудан алынатын жергілікті уақытты дүниежүзілік уақытпен салыстыру арқылы анықтайды. Геодезиялық бойлық геодезиялық өлшеулер және жер эллипсоидінің бетінде есептеу арқылы анықталады. Бойлық бастапқы 0° меридианнан 360°-қа (немесе 0°-тан 180°-қа дейін шығысқа және батысқа қарай) дейін есептеледі. Бойлықты сағат арқылы да көрсетеді (1 сағат 15° бойлыққа тең).[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007 жыл. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6