Геомеханика

Геомеханика — тау жыныстарының физикалық, механикалық қасиеттерін, кернеуленген күйін, олардың табиғи және технологиялық факторлардың әсерінен деформациялануы мен бұзылу процестерін зерттейтін ғылым. Табиғи факторлар термиялық (суу, қызу) және мех. (жердің тартылыс күші мен Жердің айналуы нәтижесіндегі центрден тепкіш күштер) болып бөлінеді. Г-ның негізі геофизиканың бір саласы ретінде 19—20 ғ-ларда қаланды. Қазақстанда Геомеханика ғылым саласы ретінде 1940 жылдары қалыптаса бастады (А. Машанов, т.б.). Геомеханика мақсаты Жер қыртысының түрлі бөліктеріндегі (қатты, сұйық, газ текті таралымдар) болып жатқан және болашақ деформациялық процестерді түсіндіру. Геомеханика негізгі міндеті — Жер қыртысындағы тау жыныстарының мех. қасиеттерінің объективті заңдылықтармен қалыптасуын, бөліну, таралу процестерін, деформациялануын, жылжуын, бұзылуы мен бекуін анықтау. Қазақстанда Геомеханика тәсілдері түсті металдардың ірі кен орындарын игеруде кеңінен қолданылады. Ірі кеніштерде (Жезқазған, Соколов-Сарыбай, т.б.) арнаулы Г-лық лабораториялар жұмыс істейді.

Дереккөздер

“Қазақ Энциклопедиясы”, 2-том