Гидрофизика — 1) геофизиканың жердің су қабатындағы физикалық процестерін зерттейтін саласы. Қазақстандағы гидрофизиканың қалыптасуы мұздықтарды, мұз басудың физикалық-химиялық жағдайын зерттеуден басталды. Мұздың еруі, мұздық суының ағыны мен мұз суымен толысатын өзендердегі су шығынының арасындағы байланыс анықтадды. Мұздықтардағы мұз массасының балансы, мұздың еритін бетіндегі ылғал алмасу процестері және жалпы аймақ бойынша су балансы, таулы аймақтар мен жазық өңірлердегі жер асты суларының динамикасы және г.б. зерттелді. Ол құрлық гидрологиясы, мұхиттану және гидрогеологиямен тығыз байланысты. Гидрофизика судың сұйық, қатты, газ күйіндегі молек. құрылысын, судың, қардың, мұздың әр түрлі физ. қасиеттерін, тұйық сулардағы динамик., термик. процестерді, судан, қардан, мұздан жарықтың өтуін және оның осы ортада таралуын, шашыруын зерттейді. Гидрофизика теңіз физикасы (мұхит пен теңіздің термикасын, акустикасын, оптикасын, ағыстарының динамикасын, толқынын зерттейді) және құрлықтағы су физикасы (өзенде, көлде, бөгенде, жер асты суында болатын физ. процестермен шұғылданады) болып екіге бөлінеді.[1] Балқаш көлі өңіріндегі жер асты суының динамикасын, Қапшағай және Бұқтырма бөгендеріндегі, Ертіс-Қарағанды-Жезқазған каналындағы мұз режімін, қар мен мұз ерігендегі буланудың жиынтық шамасын анықтауда елеулі нәтижелерге қол жетті; 2) ағыстарды, толқындарды, су объектілерінің атмосферамен әрекеттестігін, судың термиялық, акустикалық, оптикалық және басқа да физикалық қасиеттерін, су объектілерінде, сондай-ақ қар мен мұзда болатын физикалық процестерді зерттеу жұмыстарының кешені.[2]

Гидрофизика - гидросферада болатын физикалық процестерді зерттеумен айналысатын геофизиканың саласы. Судың жиналған нақты бір пішініне қатысты Гидрофизиканы мұхиттанудың (мұхит физикасы) немесе құрлық гидрологиясының (құрлық суының физикасы) құрамды бөлігі деп санайды. Ағыстарды, толқындарды, су нысандарының атмосферамен өзара әрекеттерін, судың термиялық, акустикалық, оптикалық және тағы да басқалары физикалық қасиеттерін, су нысандарында, сондай-ақ кар мен мұзда жүретін физикалық процестерді зерттейді.[3]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қазақ энциклопедиясы
  2. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, «Мектеп» баспасы, 2002 жыл.
  3. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6