Гнейс[1]— аймақтық метаморфизмнің жоғары сатысында (В2 және С2 фацияларында) қышқыл магматиттер мен олардың туфтары және сазды, аркөзды шөгінді жыныстардың өзгеруінен пайда болатын метаморфтық тау жынысы.
Гнейс негізінен қызғылт, ақшыл түсті келеді, кейді сұр түрі де кездеседі.
Басты минералыдалашпаттар (микроклин мен олигоклаз). Кварц көбінесе едоуір мөлшерде кездеседі, тек диорит-гнейс, сиенит-гнейстерде болмайды не аз болады. Гнейсте қосымша минералдар биотит, горнбленд, пироксен, гранат (альмандин), ставролит, силлиманит, кордиерит болып келеседі. Жоғары қысым (С2-фация) гнейс теріне кианит тон. Магматиттер бойынша қалыптасқанын ортогнейстер, шөгінді жыныстар бойынша түзілгендерін парагнейстер дейді.
Гнейс тердің бітімі гнейстік, жолақты, шомбал, көзді, құрылымы кристаллобластық, порфиробластық болады.