Гуани́н (Гуа, Gua) — аминды өндіретін азоттық негіз. ДНҚ-да репликация мен транскрипция жүзінде цитозинмен үш сутекті байланыс құрайды. Алғашқы рет гуанодан бөлініп алынды.

Guanin
Guanine 3d

Физикалық қасиеттері өңдеу

Түссіз,, аморфты кристаллды ұнтақ. Балқу температурасы: 365 °C. Гуаниннің  HCl-дағы ерітіндісі жарқырап, сәулелер шығарады. Сілтілік және қышқылды орталарда ультрафиолет спектрде максимум екі абсорбциясы (λмакс) болады: 275 пен 248 нм (pH 2) және 246 мен 273 нм (pH 11).

Химиялық қасиеттері өңдеу

Химиялық формуласы — C5H5N5O, молекулалық масса — 151,15 г/моль. pKa1= 3,3; pKa2= 9,2; pKa3=12,3, негізгі қасиеттерін көрсетеді.

 HNO2  (азот қышқылы) гуанинмен реакцияға түскенде  ксантин түзіледі.

Ерітілуі өңдеу

Қышқылдарда жіне сілтілерде жақсы ериді, эфирде, спиртте, аммиактық және нейтралды ерітінділерде нашар ериді, суда ерімейді.

Сапалы реакциялар өңдеу

  • Гуанинді анықтау үшін оны метафосфорды және пикринді қышқылдармен тұндырады.
  • Гуанин дизосульфоқышқылмен Na2CO3 ерітіндісінде қызыл бояуға ие болады.

Табиғатта таралуы мен маңызы өңдеу

Нуклеин қышқылдарының құрамына кіреді. Алғашқы рет гуанодан бөлініп алынғандықтан, "гуанин" атауына ие болды.

Өрмекшітәрізділердің бөліп шығаратын өнімі болып табылады (Arachnida).

Дереккөздер өңдеу

  • Кнунянц И. Л. Краткая химическая энциклопедия т.1, М.: Советская энциклопедия, 1967
  • Н. А. Тюкавкина, Ю. И. Бауков, С. Э. Зурабян. Учебник Биоорганическая химия. М:. 2010