Ксантин

Ксантин (2,6 – диоксипурин) – тірі клеткалардағы пуриндік азотты негіздердің ыдырауының аралық өнімі. Химиялық формуласы C₅H₄N₄O₂. Ксинтин метаболизм процесінде гипоксантиннің (6-оксипурин) аэробты тотығуынан және гуаназа ферментінің әсерінен гуанин азот негізінің гидролиттік аминсізденуінің нәтижесінде пайда болады. Ксинтин бос күйінде өсімдіктердің, жануарлардың және адамның ұлпалары мен олардың сұйықтықтарында басқа да пуринді негіздермен бірге кездеседі. Кальций тұздарымен бірге зәр тастарының құрамына кіреді. Жануарлар және адам организмдерінде тамақпен бірге түскен нуклеин қышқылдарынан ксантиноксидаза ферментінің әсерінен ыдыраған пуриндік негіздердің көп бөлігі (ксантинді қосып есептегенде) несеп қышқылына айналады. Несеп қышқылы ішекте сіңіріліп, зәр арқылы сыртқа шығарылады. Ксантиноксидаза ферменті гиперуринемияда және подагра ауруында фармакологиялық әсер етудің негізгі нысаны болып табылады. Дені сау адамнан тәулігіне 400 – 600 мг несеп қышқылы бөлінеді. Подаграмен ауыратын организмде несеп қышқылы және оның натрий тұздарының мөлш. 4 г, ал подаграның ауыр формасында ол 31 г-ға жетеді. Төменгі сатыдағы приматтарда және басқа да сүтқоректілерде (адамды есептемегенде) несеп қышқылы уриназа ферменті арқылы суда жақсы еритін қосылыс – аллантоинға дейін гидролизденеді. Кофеин, теофиллин және теобромин алкалоидтары Ксинтиннің метилденген туындылары болып табылады..