Давид Баазов ( груз. დავით ბააზოვი; 1883–1947) — Грузиядағы сионистік қозғалысты басқарған грузин-еврей қоғам және діни қайраткері. Оның бағдарламасы қалыпты православтық діндарлықтың, ағартушылық пен сионизмнің үйлесімі болды. Ол Оңтүстік Осетия, Грузия (ол кезде Ресей империясының бөлігі) Цхинвали қаласында раввиндер отбасында дүниеге келген. Ол Слуцк пен Вильнюсте еврей философиясы мен тарихы бойынша білім алды, онда ол Сионистік идеялармен танысты.

Баазов-Базазашвили Давид Менахемович
Өмірбаяны
Мамандығы Раввин, грузин қоғамы және рухани қайраткері, Грузиядағы сионистік ұйымның негізін қалаушы
Азаматтығы  КСРО
Дүниеге келуі 1883 (1883)
Цхинвали, Тифлис губернаторлығы, Ресей империясы
(қазіргі Грузия / Оңтүстік Осетия )
Қайтыс болуы 17 қазан 1947 (1947-10-17)
Тбилиси, Грузин КСР, КСРО
Жұбайы Сара Мовшевна Раскина
Баазов тұрған үйдегі есте сақтау үстелі. Тбилиси, Грузия

1903 өңдеу

1903 жылы ол Базельдегі алтыншы сионистік конгреске қатысты. Грузияға оралған Баазов Они қаласында раввин болды және тез арада Грузиядағы сионизмнің жетекшісі ретінде пайда болды. Оның күшейіп келе жатқан ықпалына антисионистік раввиндер тобы және грузин еврейлері этникалық грузиндер және «діні бойынша израильдіктер» деген тезисті алға тартқан «ассимиляцияшыл» еврей зиялылары қарсы болды[1].

1918 өңдеу

1918 жылы Баазов бірінші «Еврей дауысы» грузин-еврей сионистік газетінн құрды және Кутаисиден басқа елдегі барлық грузин және орыс еврей қауымдастығының өкілдерін қамтитын Тбилисиде Бүкілеврей конгресін ұйымдастыруға көмектесті, ол еврей антисионизмінің орталығына айналды. Сол кезде ол Ахалцихеде раввин қызметін атқарды және 1918 жылы Османлылар бұл аймақты қысқаша басып алу кезінде көптеген христиандарды құтқару үшін жергілікті мұсылман дінбасыларымен достық байланысын пайдаланды.

1921-1925 жж. өңдеу

1921 жылы Грузияны кеңестендіруден кейін Баазов ұлы, жетекші грузин-еврей жазушысы Герзель Баазовтың көмегімен бүкіл елде еврей мектептерін ұйымдастырды, кейінірек «Макабей» журналының негізін қалады. Грузиядағы 1924 жылғы антисоветтік тамыз көтерілісінен кейін грузин еврей мәдени мекемелеріне қарсы қуғын-сүргін болды. Келесі жылы ол бірнеше грузин еврей отбасыларының Израиль жеріне тегін өтуін қамтамасыз етіп, Грузиядан алияның алғашқы үлкен толқынын шығарды.

1938-1945 жж. өңдеу

1938 жылғы тазарту кезінде оның екі ұлын да Кеңестік НКВД тұтқындап, Герзель өлім жазасына кесілді. Көп ұзамай Давид Баазов та «сионистік әрекеттер» үшін тұтқындалып, өлім жазасына кесілді. Үкім кейіннен Сібірге жер аударуға ауыстырылды. 1945 жылы Грузин КСР- не оралып, негізінен ағартушылық қызметпен айналысты.

Мұра өңдеу

Давид Баазов туралы бас жазушы және оның шығармаларының бас жинаушысы оның қызы Фанни Баазова (1912–1980) болды. Тбилисидегі грузин еврейлерінің тарихы мұражайына оның есімі берілді[2].

1980 жылдары Баазовтар отбасы ізгі ниеттің белгісі ретінде Сара мен Джозеф Баазовтардың отбасына және олардың кішкентай балалары Амнон, Эли, Джош және Дэвид Баазовтардың Канадаға көшуіне көмектесті. Отбасы кенже ұлы Давид дүниеге келгеннен кейін көп ұзамай жаңа елге көшті[3].

Дереккөздер өңдеу

  1. Яаков Рой, Ави Бекер (1991), Еврейская культура и идентичность в Советском Союзе, с. 390. NYU Press , ISBN  0-8147-7432-6 .
  2. http://www.georgianmuseums.ge/?lang=eng&id=1_1&sec_id=1&th_id=42 Грузинские музеи. Министерство культуры, охраны памятников и спорта
  3. https://joshbaazov.ca/