Дайти-Маунтин ұлттық саябағы
Дайти-Маунтин ұлттық саябағы (алб. Parku Kombëtar «Mali i Dajtit») — Орталық Албаниядағы ұлттық саябақ. Ұлттық саябақ 1966 жылы құрылған. Парк 293,84 км2 (113,45 шаршы миль) аумақты алып жатыр.[1]
| Дайти-Маунтин ұлттық саябағы алб. Parku Kombëtar «Mali i Dajtit» | |
 | |
| ХТҚО санаты — II (Ұлттық парк) | |
| Жалпы мағлұмат | |
|---|---|
| Ауданы | 293,84 км2 |
| Құрылған уақыты | 1966 ж. |
| Басқаратын ұйым | Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар ұлттық агенттігі |
| Орналасуы | |
| 41°21′57″ с. е. 19°55′32″ ш. б. / 41.36583° с. е. 19.92556° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 41°21′57″ с. е. 19°55′32″ ш. б. / 41.36583° с. е. 19.92556° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Албания |
| Ең жақын қала | Тирана |
| Lua error Module:Wikidata/media ішіндегі 4 жолында: attempt to concatenate local 'value' (a nil value). | |
Сипаттамасы өңдеу
Парк ел астанасы Тиранадан шығысқа қарай 26 км жерде орналасқан, «Тирананың табиғи балконы» болып саналады. Дайти тауы оңтүстікте Приска тауымен (1353 м) және солтүстігінде Брари тауымен бірге 29 216,9 га аумақты алып жатқан ұлттық паркті құрайды. 2006 жылдың 21 маусымында 3300 акр (13 км2) қорғау аймағы тағы бірнеше рет кеңейтілді және негізгі аймақ қазір 9000 акр (36 км2) құрайды.
Дайти тауы Круя жотасының бөлігі, Шкодрадан Тирананың оңтүстігіне дейін созылған ұзын тау тізбегі болып табылады. Дайти Тирана және Майя-э-Прискес тауларымен қоршалған. Оның Лана деп аталатын батыс тармағы бар. Дайтидің солтүстігінде Майя-э-Туянит (1524 м) орналасқан.
Солтүстігіндегі Брари тауы, Брар ауылының жанында орналасқан панорамалық Брари каньоны, Осман Брари көпірі және үңгір қорғалатын аймақтың бөлігі болып табылады. Тирананың негізгі су көздерінің бірі Бовилла көлі Брар ауылының солтүстік-шығысында орналасқан.[2]
Флорасы мен фаунасы өңдеу
Таулардың төменгі бөлігінде өсімдік жамылғысы, мирт, фрагрия және бұталар өскен. Теңіз деңгейінен шамамен 1000 метр биіктікте емен ағашы басым, одан кейін қылқан жапырақты ағаштары бар бук ормандары, жоғарғы жағында өсімдік жоқтың қасы. Орманда барлығы 44 ағаш түрі бар, ландшафт 4 фитоклиматтық аймаққа бөлінген.
Жануарлар дүниесі де алуан түрлі – қоян, түлкі, жабайы мысық, қасқыр, қоңыр аю, тау бүркіті, сұңқар, қара тоқылдақ, жарқанат және басқа да көптеген сирек кездесетін түрлер бар. Жалпы, саябақта қосмекенділердің 4 сирек түрі, жануарлардың 9 түрі, бауырымен жорғалаушылардың 8 түрі және сирек кездесетін құстардың 11 түрі мекендейді. Бұл Албаниядағы үлкен қорғалатын аймақ және ең танымал ұлттық саябақтардың бірі.[3]
Экологиясы өңдеу
Дайти-Маунтин ұлттық саябағы өте алуан түрлі экожүйеге ие. Ол жылы ауа райында өсетін өсімдіктерге толы, бұл оны Албаниядағы ең жасыл саябақтардың біріне айналдырады. Бұл саябақта үш түрлі қабаты бар әр қабатқа ғана тән өсімдік түрлері бар. Дайти орманы адам қолы тимеген орын болып саналады, сондықтан үлкен ғылыми және экологиялық құндылыққа ие. Мұндағы алуан түрлі өсімдіктер әлемі ежелгі тіршілік ету ортасымен және жануарлардың қорек көздерін қорғауға да қызмет етеді.
Соңғы жылдары орман өрттері Приске немесе Майя-Прискесіндегі (1,353 м/4,438 фут) және Мали-и-Дайтиттің (1,613 м/5,291 фут) бөліктерінде 10 га (24 ар) орманды өртеп жіберді. Билік бірнеше күн жұмыс істегеннен кейін ғана өртті ауыздықтай алды. Орман өрттерінің зардаптары жиілеп, қауіпті болып барады. Жауапкершілікке тартылып жатқан ешкім жоқ, соңғы жылдары орман өрттері де айтарлықтай өсті.[4]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Dighty Mountain ұлттық саябағы https://www.thebalkansandbeyond.com/dajti-mountain-national-park/
- ↑ Даити ұлттық саябағы https://parksdinarides.org/en/national-park-dajti/
- ↑ Тирана ұлттық саябағы Даити тауы - бұлт астында көтерілу http://www.alba-tours.ru/excursions/nazionalnyi%20park%20Tirany%20Daiti
- ↑ Дайти-Маунтин ұлттық саябағы https://peakvisor.com/park/dajti-mountain-national-park.html