Джахиде Сонку
Бұл мақала әлі тексерістен өтпеді. Тексерілмеген мақалалардағы мәліметтер сенімсіз болуы мүмкін.
|
Джахиде Сонку (27 желтоқсан 1919, Йемен – 18 наурыз 1981, Стамбул) — түрік кино және театр актрисасы. Алғашқы әйел кинорежиссер және түрік киносының актрисасы[1].
| Джахиде Сонку | |
| түр. Cahide Sonku | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері |
Сана, Йемен |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Ұлты | |
| Мамандығы |
Актриса, кинорежиссер |
Балалық шағы
өңдеуДжахиде сол кезде Осман империясының территориясы болған Сана қаласында дүниеге келген. Оның әкесі Осман империясының офицері капитан Неджати бей, ал атасы Чорапсыз Ибрахим Паша Осман армиясының 7-ші армиясының қолбасшысы болған. Сол жылдары әкесі атасының қол астында болған[2]. Бірінші дүниежүзілік соғыс басталып, Йемен Осман империясынан құрамынан шыққаннан кейін отбасы Санадан Ыстанбұлға көшіп келді. Әкесі Неджати Бей біраз уақыттан кейін отбасын тастап, олар ажырасқан[1]. Отбасы Фатихтегі паша–атасының үйіне қоныстанады. Джахиденің балалық шағы ауыр өтті[2], атасы Ибрахим паша[2] қайтыс болғаннан кейін шыққан өртте олардың үйі өртеніп кетеді. Жағдайдан хабардар болған Неджати бей Джахиде мен оның әпкесін өзімен бірге алып кеткісі келеді. Үлкен әпкесі[1] келіседі, бірақ Джахиде анасымен бірге болуды жөн көреді. Джахиде Фатихте бастауыш және орта мектепті және Сұлтан Селимдегі Республика қыздар орта мектебін бітірген.
Мансабы
өңдеуДжахиде өнермен орта мектепте оқып жүргенде танысқан. Ол небәрі 16 жасында Дарулбедайиға оқуға түседі және уақыт өте Ыстанбұл қалалық театрларының сүйікті актерлерінің қатарынан орын алды. Әуелі Халкевлери театрында, сосын Ыстанбұл қалалық консерваториясында, одан кейін Мухсин Эртуғрулдың ашылуымен Дарулбедайиде (1932- Қала театрлары ) «Жеті ауылдың Зейнебісі» театрларында ойнау арқылы актерлік өнерін бастады. Мухсин Ертуғрул — өз кезеңінің маңызды тұлғаларының бірі[1]. Ол 1933 жылы «Сөз бір Алла бір» фильмімен киноға қадам басты. Кейінірек, 1950 жылы ол өз атымен Sonku Film компаниясын құрды. Ол «Fedâkar Ana» фильмімен алғаш рет режиссерлік етуге тырысты. Ол актер Талат Аркайнакқа тұрмысқа шығып, ажырасқан. Кейін 1943 жылы «Темекі патшасы» атанған кәсіпкер Ихсан Дорукқа тұрмысқа шығып, біраз уақыттан кейін бұл күйеуінен ажырасып кетеді. Кейін Ихсан Дорукқа қайта тұрмысқа шыққан Джахиденің бұл некеден Эндер есімді қызы болады. Сосын олар тағы ажырасып кетті. «Айсель, Батаклы бөгетінің қызы» фильмімен танымал болған актриса фильмдерінде ер адамдардың жүрегін жаралап, қашып кеткен сұлу әйел ретінде көрермен алдына шығады. 1951 жылы Йылдыз журналы ашқан байқауда Отан және Намик Кемаль «Ең үздік фильм», ал басты рөлдердің бірі Джахиде Сонку «Ең үздік әйел рөлі» ретінде таңдалды[3].
Мансап жолына түскен сол жылдары ол Парсех Геврекян есімді мұсылман емес жас кәсіпкермен танысып, екеуі бір-біріне ғашық бола бастайды. Геврекян киномен ерекшеленетін Джахиде Сонкудың жанкүйерлерінің бірі болды. Алайда, мұсылман әйелдің мұсылман емеспен бірге болуы құпталмағандықтан, олар махаббаттарын жасырып өмір сүреді. Көбейген қауесеттерге қарамастан бірге тұруға бел буған ерлі-зайыптылардың бұл шешімінен кейін Джахидені қалалық театрлардан шығару туралы шешім қабылданады. Алайда Мухсин Ертуғрул бұған қарсы болғаннан кейін Джахиде мансабын жалғастырады. Алайда Бейоглу полиция бөлімі Джахидеге үзік-үзік куәлік беру үшін телефон соғып, мазалап тұратын болады. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Түркияда «Байлық салығы» заңы шықты. Үкімет салықтың 87 пайызын мұсылман еместерден алу туралы шешім қабылдады. Парсех Геврекянның жылжымайтын мүлкі тәркіленіп, Ашкаледегі жұмыс лагеріне жіберіледі. Джахиде өз ортасы мен сот мекемелеріндегі адамдардың қысымы нәтижесінде Геврекяннан кетуге мәжбүр болады.
Соңғы жылдары
өңдеу1963 жылы Джахиде құрған Sonku Film компаниясының ғимараты өртеніп, банкротқа ұшырады. Ол Мухсин Ертуғрулдың арқасында өмірінің соңына дейін қалалық театрда жұмыс істеді, бірақ содан кейін ол сол жерден кетіп, өмірінің соңғы жылдарында алкогольдік тәуелділікпен күресті[4].
Джахиде Сонку 1979 жылы Кино жазушылары қауымдастығының қызмет сыйлығын алды. 1981 жылы 18 наурызда «Алқазар» кинотеатрында ауырып, 61 жасында қайтыс болды[5]. Мухсин Эртуғрул қалалық театрының сахнасында өткен рәсімнен кейін оның жерлеуі Зинжирликю зиратында өтті.
Оның құрметіне жыл сайын берілетін «Алтын апельсин Джахиде Сонку» сыйлығы бар.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ a b c d Cahide Sonku'nun hikayesi: Parlak ışıklardan bulaşıkçılığa. Posta, Magazin (4 Mart 2018). Басты дереккөзінен мұрағатталған 13 Haziran 2018. Тексерілді, 12 Nisan 2020.
- ↑ a b c Ali Hikmet İnce Cahide Sonku'nun Önlemeyen Düşüşü. Siyasetcafe.com (12 Mayıs 2019). Басты дереккөзінен мұрағатталған 12 Nisan 2020. Тексерілді, 12 Nisan 2020.
- ↑ Ayşe Durukan Cahide Sonku Gibi Ölmek!. İstanbul: Bianet (14 Şubat 2004). Басты дереккөзінен мұрағатталған 3 Mayıs 2012. Тексерілді, 12 Nisan 2020.
- ↑ CAHİDE SONKU BİYOGRAFİ. hürriyet. Басты дереккөзінен мұрағатталған 12 Haziran 2022.
- ↑ TAHA TOROS ARŞİVİ. Басты дереккөзінен мұрағатталған 17 наурыз 2024.