Джемма Скулме
Джемма Скулме (латышша Džemma Lija Skulme; кеңестік кезең құжаттарында – Джемма Оттовна Скулме, 20 қыркүйек 1925 – 9 қараша 2019[1]) — кеңестік және латыш суретшісі. Латыш КСР халық әртісі (1976). КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1984).
| Джемма Скулме | |
| Džemma Lija Skulme | |
.jpg) | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Мектебі |
Латвия өнер академиясы, Илья Репин атындағы Санкт-Петербург өнер академиясы |
| Өнер ағымы |
Өнер қайраткері, суретші |
| Атақ-даңқы |
Латвия КСР Халық суретшісі |
Өмірбаяны
өңдеуЛатвия өнер академиясының кескіндеме факультетін және Илья Репин атындағы Санкт-Петербург өнер академиясын бітірген. 1956 жылдан Латвия Суретшілер одағының мүшесі, 1977 – 1982 жж. төрағаның міндетін атқарушы, 1982 – 1992 жж. төрағасы болды. Скульменің жеке көрмелері Ресейде, Аустрияда, Германияда, Канадада және АҚШ-та өтті[2].
Отбасы
өңдеуДжемма суретшілер әулетінен шыққан. Оның әкесі – Отто Скулме (1889-1967, 1961 жылға дейін Латвия өнер академиясының ректоры), анасы – Марта Лиепиня-Скулме (1890-1962). Оның әкесінің ағасы Уго (Угис) Скулме мен оның ұлы – Юргис Скулме де суретші болған. Юргис Скулме «Кеңес өкіметіне жала жабу» деп аталатын Сібірдегі латыштардың өмірін бейнелеген. Ал Джемма Скулме бастаған суретшілер одағы оны одақтан шығаруға дауыс берді. «Бұл тарихи шартты түрде өзіме жасалған опасыздық болды»,— деп кейін мойындаған 90 жастағы суретші[3].
Бірінші күйеуі – актер Артур Димитерс (1915-1986), бұл некеде плакат суретшісі – Юрис Димитерс (1947) атты ұлы болды.
Екінші күйеуі – суретші Оярс Густавович Аболс (1922-1983), қызы Марта Скулме (1962).
Марапаттары мен атақтары
өңдеу- КСРО Мемлекеттік сыйлығы (1984) — «Ән» суретті триптихі және «Жіптер», «Ұрпақтар» картиналары үшін («Жүз жыл бұрынғы», «Аспанды найзағай жарып өтеді», «Ән»).
- Латвия КСР халық әртісі (1976).
- Латвия ғылым академиясының құрметті мүшесі.
- Латвия өнер академиясының құрметті докторы.
- IV дәрежелі «Үш жұлдыз» ордені (1995)[4].
Әдебиет
өңдеу- 10 художников Латвии: Оярс Аболс, Борис Берзинь, Рита Валнере, Эдвард Грубе, Индулис Заринь, Улдис Земзарис, Эдгар Илтнер, Лаймдот Мурниек, Херберт Силиньш, Джемма Скулме. Каталог выставки. Издатель: Союз художников СССР, Союз художников Латвийской ССР, Москва: Советский художник, 1979. — 70 стр. с иллюстрациями. Авт. вступ. ст. и аннотаций И. Нефёдова.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ https://rus.timeline.lv/raksts/novosti/48844-ushla-iz-zhizni-khudozhnitsa-dzhemma-skulme Мұрағатталған 28 маусымның 2021 жылы.
- ↑ http://www.gorod.lv/novosti/19050-dzhemme_skulme_80_let
- ↑ http://www.lsm.lv/ru/statja/kultura/eksklyuziv-dzhemma-skulme-kotoraja-i-v-90-vs-esch-optimistka.a146119/
- ↑ https://www.vestnesis.lv/ta/id/37809
Сілтемелер
өңдеу- Biogrāfija un darbi Мұрағатталған 2 қарашаның 2018 жылы.
- Джемму Скулмимен сұхбат(қолжетпейтін сілтеме)
- Biogrāfija un darbi
- Džemma Skulme pret varu ar brīvas mākslas garu Мұрағатталған 29 маусымның 2018 жылы.