Дыңғызыл ауылдық округі

Дыңғызыл ауылдық округіАтырау облысы, Құрманғазы ауданындағы әкімшілік бірлік.

Қазақстан ауылдық округі
Дыңғызыл ауылдық округі
Облысы

Атырау облысы

Ауданы

Құрманғазы ауданы

Округ орталығы

Жыланды

Енеді

2 ауыл

Тұрғыны (2021)

2340

Әкімі

Оралбай Нұржаубайұлы Әзімов

Округ әкімдігінің мекенжайы

Жыланды ауылы, Құрманғазы көшесі, №1

Уақыт белдеуі

UTC+5:00

Автомобиль коды

06

Телефон коды

+771233

Пошта индексі

060406

Әкімшілік құрамы өңдеу

Құрамына Жыланды, Ғизат Әліпов ауылдары кіреді. Орталығы – Жыланды ауылы.[1] Округ құрамында болған Зормата 2008 жылдан бастап Жыланды селосының құрамына енгізілген.[2]

Тарихы өңдеу

Дыңғызыл ауылдық кеңесі 1922 жылы құрылды. 1930 жылдары ТОЗ (жерді бірігіп өңдеу), ТОЖ (шаруаны бірлесіп жүргізу) қауымдастықтарын ауыл Советіне қарасты бригадирлер басқарды. Осы кезде қыр бойын мекендеген Дыңғызыл ауыл Кеңесіне қарасты Байгелді, Бақашағыл, Таубұйрат, Бадой бойында 1930 жылы «Ворошилов», «Исаев» атындағы ТОЗ-дар құрылды. Ворошилов атындағы ТОЗ-дың орталығы - «Жасқайрат», Қызылобаға көшірілді. 1937 жылы Чапаев атындағы колхозы құрылды. 1962 жылы Чапаев және «Правда» ұжамшарлары қосылып, Құрманғазы атындағы кеңшар болып шаңырақ көтерді. Орталығы Жыланды ауылы болды.[3]

Халқы өңдеу

2021 жылғы санақ қорытындысы бойынша 2340 адамды (1201 ер адам және 1139 әйел адам) құрады.[4]

Елді мекен Бұрынғы атауы Халқы,
адам (1989)
Халқы,
адам (1999)
Халқы,
адам (2009)
Халқы,
адам (2021)
Жыланды - 2122 1432 1876 1894
Ғизат Әліпов Қызылоба 363 847 611 446
Зормата - - 304 -
Ортақыр - 13 - -

Инфраструктурасы өңдеу

Қазір округ бойынша 1 өндірістік кооператив, 43 шаруа қожалығы, 5 кәсіпкер, 1 орта мектеп, 1 негізгі мектеп, 75 орындық балалар бақшасы, саз мектебінің бөлімшесі, мәдениет үйі, дәрігерлік емхана, фельдшерлік пункт, пошта, байланыс бөлімі жұмыс жасайды. Бүгінгі таңда округ көлемінде 40 ана «Алтын алқа», 48 ана «Күміс алқа» иегерлері атанып отыр.

Дыңғызыл ауылдық округіне қарасты жер атаулары өңдеу

Бияш терек — Ноғай қазақтың қояс бөлімінің Ағай атасынан тарайды. Азғыр өңірінің Нарын құмымен шектесетін Ноғайбай деген жерде. Бияш шамамен ХІХ ғасырдың бастапқы кезінде өмірге келген. 1907 жылы Мединада өмірден өткен. Өз тұсында сауатты болған жан. Өте иманды, адал еңбегімен дәулет жинап, ауқатты болған. Мидай қатқылдың ортасынан шыңырау құдық қаздырып, тұщы су көзін тапқан. Оны елдің игілігіне пайдаланып, маңынан егін салған.

Нәшен бұлағы — Ноғайбайдағы Бияш еккен теректерден 3 шақырым жерде орналасқан. Бұл жерде ертеректе құдық болған. 1977-1998 жылдары Құрманғазы совхозының 2 фермасы қоныстанған. Нәшен - кісі атына байланысты аталған.

Азау — жер атауы. Ескі атауы Найза. Күні бүгін бұл Ресейдің жері. Бұл жерде елді мекен болған, кейін елді мекен тарап кеткен.

Қазан соры — үлкен сор, ол жерде қазанға ұқсас ойық болған. Үлкен Қазан сор, кіші Қазан сор болып екіге бөлінген.

Жал төбе — Ортақырдың батысында кішкентай аттың жалына ұқсайтын төбе болған. Ертеректе бұл жер Құрманғазы совхозының жазғы жайлауы болды. Қазір бұл жер Ресейдің жері болып кетті.

Лаубай — үлкен биік шағыл. Шағылдың етегінде үлкен сор болған. Сол кезде 2 шеген қыстау болған. Осы жерде Чапаев колхозының орталығы ашылды. Колхозға кірешілер (саудагерлер) түйе арбамен зат, тамақ әкелетін болған. Чапаев колхозының орталығында Андреев атындағы 4 жылдық бастауыш мектеп, медпункт, рация, пошта жұмыс жасаған. Зат, тамақ әкелген кірешілер осы Лаубайға тоқтап демалатын болған. Лаубай - лау демалатын орын деген сөзден шыққан.

Қарабай — үлкен төбе, кісі атына байланысты аталуы мүмкін. Қарабай - Жиделі, Үштағанның бер жағындағы тас обаның батысында жатыр.

Бекетай құмы — үлкен биік құм, шағыл. Кісі атына байланысты аталған. Ниетбайдан арқаға қарай 60 шақырым жерде, бір кездері малдың жайылымы болған. Бұл жер қазір Оралмен шектесіп жатыр.

Округтегі тарихи және мәдени ескерткіштер өңдеу

  • Құрманғазы мүсіні
  • Белгісіз солдаттың ескерткіші
  • Ұлы Отан соғысында қаза тапқан жерлестерге қойылған обелискі[5]

Дереккөздер өңдеу

  1. "Қазақ энциклопедиясы", X том
  2. Құрманғазы ауданының әкімшілік-аумақтық бірліктеріне өзгерістер енгізу туралы
  3. Киелі мекен, қасиетті өлке -Құрманғазы. Ағатай баспасы, Атырау-1920 ж. ISBN 978-601-7861-86-5
  4. 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
  5. Құрманғазы ауданы. Шежіре. - Алматы: "Арыс" баспасы, 2008. ISBN 9965-17-535-7