Дүйсенғали Төленов атындағы мектеп-гимназия

Дүйсенғали Төленов атындағы мектеп-гимназия — Махамбет ауданының орталығында орналасқан мектеп-гимназия.

Дүйсенғали Төленов атындағы мектеп-гимназия
Негізгі ақпарат
Құрылды	1940 жыл
Директоры	Талшын Идркенова Ғабитқызы
Түрі	гимназия
Оқушылар саны	434
Мекенжайы	Атырау облысы, Махамбет ауданы, Махамбет ауылы, Абай көшесі, 61
Сайты	http://www.tolenov.mahambet-bb.kz/

Тарихы

Д.Төленов атындағы мектеп-гимназия үйінің құрылысын 1938-1940 жылдары Яковлев (архитекторы) басқарған адамдар тұрғызды. Оның жұмысына сол кездегі Жаманқала селосының тұрғындары Сұлтанов Меңдіғали, Өтепбергенов Аупақ, Сапиев Ізбасар сияқты көптеген адамдар қатысты.

Мектеп ол кезде Жаманқала пансионаты деп аталды. Мектеп директоры қызметін Ақтаев Қазеш атқарды. Мектеп 1940-1941 жылы алғашқы түлектерін шығарды. 1940-1949 жылдары Жаманқала балалар үйі болып, онда Нигметдинов, Г.Есетов, Абишев, Ж.Мұқанов т.б. басшылық еткен. 1950 жылдан 1960 жылға дейін пансионат болған. Оқушылар түгелдей мектеп жанындағы жатақханада жатып, аса мұқтаж оқушылар мемлекет қамқорлығымен қамтамасыз етілген.

1960-1961 оқу жылынан бастап Махамбет мектеп-интернаты болып құрылып, директор қызметіне Бисенғалиев Жаролла тағайындылған. Бисенғалиев Жаролла 1916 жылы туған Қазақ КСР халық ағарту ісінің үздік қызметкері, КСРО білім беру ісінің үздігі.

1962 жылдан 1972 жылға дейін Төленов Дүйсенғали директор болды. Дүйсенғали Төленов - Қазақ КСР-іне еңбегі сіңген мұғалім, КСРО халыққа білім беру ісінің үздігі, Қазақ КСР халық ағарту ісінің үздігі, КСРО Журналистер одағының мүшесі. Бүкілодақтық мұғалімдер съезінің, екі дүркін республика мұғалімдер съезінің делегаты. Махамбет ауданы бөлімі меңгерушісі қызметін абыроймен атқарды. Отан алдындағы еңбегі үшін Еңбек Қызыл Ту, І дәрежелі Отан соғысы ордендерімен, көптеген медальдармен марапатталды.

Дүйсенғали Төленов аудандық білім бөлімінің бастығы болып ауысуына байланысты 1972-1973 жылдары Аманғалиев Матжан директор қызметін атқарды. Аманғалиев Матжан «Қазақ ССР-нің халық ағарту ісінің үздігі», «Еңбектегі ерлігі үшін» медальдің иегері.

1973-1976 жылдары Салыхов Қабижан директор болды. Салыхов Қабижан КСРО Жоғарғы Кеңесі президиумының Жарлығымен 1970 ж. «Лениннің туғанына 100 жыл», 1985 ж. «Ұлы Отан соғысы Жеңісіне 40 жыл», 1995 ж. «Ұлы Отан соғысы Жеңісіне 50 жыл» мерекелік медальдармен марапатталды.

1976-1979 жылдары Ағелеуов Сүйеу директор болды. Ағелеуов Сүйеу Қазақ КСР халық ағарту ісінің озық қызметкері, «Ерен еңбегі үшін» медалінің иегері.

1979-1986 жылдары Дыңғазиев Дүзелбай директор болды. Дыңғазиев Дүзелбай «Қазақ КСР халық ағарту ісінің озық қызметкері», «В.И.Лениннің туғанына 100 жыл толу мерейтойлық медалімен» марапатталған.

1986-1990 жылдары Салыхов Қабижан директор болды.

1960-1961 жылдары Махамбет орта мектеп-интернаты болған кезде Гурьев қаласынан және Индер, Исатай, Махамбет аудандарының алыс қыстақтарындағы малшы балалары қабылданып, оқу-тәрбие жұмысы жақсы жолға қойылған білім мекемесі болды. Интернатта балаларды өнерге, еңбекке баулу мақсатында түрлі үйірмелер, атап айтқанда, «Домбырашылар» оркестрі, «Үрмелі аспаптар» оркестрі, «Тігіншілер» үйірмесі, «Хор» үйірмесі жұмыс жасады.

Еңбекке баулу мақсатында мектеп жанында алма ағашы, картоп егетін егістік учаскелерінде оқушылар көмегімен мол өнім алынып, тәрбиеленушілер тамағына пайдаланылып жүрді. Сол уақыттарда тәжірибелі, білімді мұғалімдер көп болды. Атап айтқанда тамаша химик Имашев Кенжалы, әдебиетші Досанова Қалығыз, тарихшы Сүйінішқалиева Лида, бастауыш сынып мұғалімі Ғарифуллин Нығымет, физик Тажмағамбетов Хамидолла, математик Молдашев Әміржандар шәкірттеріне терең білім нәрін құя білген Қазақстан Республикасы білім беру ісінің үздіктері және аға мұғалімдер болған.

Оның дәлелі сол жылдарда мектеп бітірген Бағытов Ізтелеу – инженер, ғалым, Маев Ерсайын – дәрігер, невропотолог, Иманғазиева Бақыт – Ғалым, Ғылым академиясында, Кенжеғұлов Бекет – ғылым кандидаты, Жаңбыров Жұматай Ғинаятұлы – техника ғылымынының кандидаты, доцент, Жұмашев Мұстахим – ядролық физика саласының кандидаты. Бұлардан басқа бірнеше дәрігерлер, мұғалімдер жетерлік.

Интернат жылдарында бірнеше оқушы «Алтын белгімен» бітірді:

Иманғожин Амангелді Карешева Бағила Бегалиева Жанар Ғарифуллина Орынгүл Құрмашева Сұлушаш

1990-1992 жылдары малшы, алыс ауыл балалары жатып оқитын мектеп-интернат жабылып, заман талабына сол кездегі аудан әкімі Қ.Сирановтың шешімімен бағдарлы білім беретін мектеп болып ашылып, заман сұранысына сай жұмыс жасады. Кешікпей 1993 жылы мектеп-гимназия статусын алды да білімді шәкірттер ордасына айнала бастады. 1990-2015 жылдары «Қазақстан Республикасы Білім беру ісінің үздігі», «Ы.Алтынсарин атындағы төсбелгі» иегері Есенғалиев Мұсташ Мұхтарұлы мектеп-гимназия директоры қызметін атқарды.

Мектеп-гимназияға 2000 жылдың 29 қаңтарында аталмыш оқу орнына бірнеше жыл директор болған Дүйсенғали Төленов есімі берілді. Дүйсенғали Төленов атындағы мектеп-гимназиясында бүгінгі таңда 434 оқушы білім алуда.

Дүйсенғали Төленов атындағы еңселі білім ордасын 2015-2016 оқу жылынан бастап білікті ұстаз, тәжірибелі басшы, «Жыл мұғалімі-2005» облыстық сайысының жүлдегері Идркенова Талшын Габитовна басқарып келеді.