Екінші Пуни соғысы

Екінші Пуни соғысы (римдіктердің тарихында «Ганнибалға қарсы соғыс» және Ганнибал соғысы, б.з.б 218— 201) —Карфаген мен Рим арасындағы үш соғыстың екіншісі болды. 17 жыл бойы екі мемлекет Италия мен Иберияда, сонымен қатар Сицилия мен Сардиния аралдарында және соғыс соңына қарай Солтүстік Африкада үстемдік үшін күресті. Екі жақ та көп материалдық және адам шығынына ұшырағаннан кейін, карфагендіктер тағы да жеңіліс тапты. Македон, Сиракуз және бірнеше Нумидия патшалықтары соғысқа тартылды, ал ибериялық және галлиялық күштер екі жақта да соғысты. Соғыс барысында үш негізгі әскери майдан болды: Италия, мұнда Ганнибал рим легиондарын бірнеше рет жеңді, кейде Сицилия, Сардиния және Грекиядағы қосымша шайқастар өтті; Иберия, мұнда Ганнибалдың інісі Гасдрубал Карфагеннің отарлық қалаларын әртүрлі нәтижелермен қорғап, кейін Италияға көшті; және Африка, мұнда Рим ақырында соғыста жеңіске жетті.

Соғыстың барысы

Себебі және басталуы

Соғыстың ресми себебі карфагендік қолбасшы Ганнибалдың испан қамалы Сагунтты (Римнің одақтасы) басып алуы болған еді. Осыдан кейін римдіктер Карфагенге соғыс жариялады. Ганнибал өз әскерімен бірге Галлиядан, одан кейін Альпі тауларынан өтті.Соғыстың бастапқы кезеңінде Ганнибал бастаған карфаген әскері римдіктерден үстем болып отырды.

Италия театры

Римдіктер Треббии шайқасында (218), Тразимен көлінде (217) жеңіліске ұшырады. Карфагендіктердің ең маңызды жеңісі Канна түбіндегі шайқаста болған еді. Осы шайқастың нәтижесінде Македония Карфагенның одақтасы атанды. Алайда римдіктер жағдайын қалыпқа келтіріп, қарсы шабуылға шықты.

Иберия театры

Иберияда бірнеше маңызды шайқастар болды. Олар Цисса шайқасы (римдік жеңіс), Эбро шайқасы (римдік жеңіс), Ибера шайқасы (римдік жеңіс), жоғарғы Баэтис шайқасы (карфагендік жеңіс), Картахена шайқасы (римдік жеңіс), Баэкула шайқасы (римдік жеңіс), Илипа шайқасы (римдік жеңіс). Осы шайқастар нәтижесінде Рим Иберияны бағындырды және Италиядағы Карфаген әскеріне көмек келуіне тосқауыл қойды.

Африка театры

Соғыстың нүктесін Зам түбінде болған шайқас қойды. Жеңіліс тапқан Карфаген бітім сұрауға мәжбүр болды. Соғыстың нәтижесінде Карфаген Африка маңайындағы барлық иеліктерінен айырылды, ал Рим болса батыс Жерорта аймағындағы ең қуатты мемлекетке айналды.