Есіл-нұра ұсақ шоқылы аймағы

Есіл-нұра ұсақ шоқылы аймағы – ландшафттық аймақ. Сарыарқа құрамындағы Қарағанды–Шыңғыстау провинциясына кіреді.

Ұлытау облысының батыс бөлігін Шерубайнұра өзенінің Нұра өзеніне құяр сағасынан батысқа қарай, яғни Нұра өзенінің төменгі ағысын, Құланөтпес, Терісаққан өзендерінің аралығын алып жатыр. Батыстан шығысқа қарай Торғай ойпатынан Ерейментауға дейін созылып жатқан денудациялық ұсақ шоқылы және делювийлі-пролювийлі жазық Теңіз ойысының орталық бөлігіне қарай ойысады, оған оңтүстігіннде Сарысу – Теңіз суайрығының адырлы аласа жондары (Көкшетау], Желдіадыр, Қағыл, Сарыжал, Найза, Ақшоқы, Мұзбел) тіреледі. Ландшафттық аймақтың көп бөлігін алып жатқан Теңіз ойысы түрлі түсті саздауыт мүжілген түп жыныстар мен аллювийлі-делювийлі сарғыш қоңыр жұқа жыныстарынан құралған. Аймақтың ойпаң келген орталық бөлігіне кайнозойлық континенттік шөгінділер жиналған. Климаты тым континенттік. Қаңтардың орташа температурасы –16 – 17°С, шілдеде 20 – 22°С. Жауын-шашынның жылдық мөлш. 300 – 350 мм. Нұра, Құланөтпес, Терісаққан өзендеріне бөгет салынған. Өзендерінің сулары егістік жерді суландыруға пайдаланылады. Тұзды келетін Теңіз, Қыпшақ, Керей, Қияқты, Ащысор, Тассуат, Шошқалы, т.б. көлдері мал суаруға пайдаланылады. Жері қызғылт қоңыр, кәдімгі қызыл саздауыт карбонатты, қиыршықтасты қызғылт қоңыр топырақты келеді. Далаға тән өсімдік өседі. Ландшафттық аймақтың солт.-батысындағы жазық далалы бөлігі жыртылған. Нұра, Құланөтпес, Терісаққан өзендерінің жайылмалары және көл қазаншұңқырларының су жиналатын алабы шабындыққа, қалған жері мал жайылымына пайдаланылады.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қазақ энцклопедиясы