Құланөтпес (өзен)
Құланөтпес – Теңіз көлі алабындағы өзен.
| Құланөтпес өзені | |
|---|---|
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 364 км |
| Су алабының ауданы |
25 900 км² |
| Су алабы | Теңіз |
| Су ағысы | |
| Бастауы | Аймысық, Айғыржал тауларының солтүстік-шығыс етегіндегі бұлақтар |
| Сағасы | Теңіз |
| • Координаттары | 50°21′07″ с. е. 69°15′16″ ш. б. / 50.35194° с. е. 69.25444° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 50°21′07″ с. е. 69°15′16″ ш. б. / 50.35194° с. е. 69.25444° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
| Ел | Қазақстан |
| Аймақ | Қарағанды облысының Нұра, Ақмола облысының Қорғалжын аудандары |
Географиялық орны
өңдеуҚарағанды облысының Нұра, Ақмола облысының Қорғалжын аудандары арқылы ағады. Ұзындығы 364 км, су жиналатын алабы 25 900 км2, жалпы ұзындығы 46 км болатын 17 саласы бар. Ірілері: Құлшын, Ермек, Сүртеке, Көң, Қараөзек Қараөзек, Соналы, Қазығұрт, т.б.
Бастауы
өңдеуАймысық, Айғыржал тауларының солтүстік-шығыс етегіндегі Желаяқ 1 және 2 қыстауларының бұлақтарынан алып, Теңіз көліне құяды.
Гидрологиясы
өңдеуҚайнар ауылына дейінгі жағасы тік жарлы. Одан төменде аңғары мен арансы кеңейіп сайлы, жарлауытты өңірмен ағады. Теңіз көліне құяр сағысында Нұра өзенімен Құлшын атты қыларнамен байланысқан. Жер асты, жауын-шашын, қар суымен толығады. Жылдық орташа су ағымы Нығман ауылы маңында 3,0 м3/с. Өзен аңғарында Изенді, Қаратомар, Алабайтал, Тұзкөл, Алабас, Жарлыкөл, т.б. ащы, тұзды және тұщы көлдер жатыр.
Өсімдігі, жануарлары
өңдеуБалыққа (шортан, алабұға, мөңке, сазан, аққайран, т.б.) бай. Өзеннің қамыс, құрақ, т.б. шөптесіндер өскен қорысты-қопалы жерлерінде үйрек, жылқышы, т.б. құстар ұя салады. Орта ағысынан бастап суында тұз мөлшері кемиді, онымен мал суарылады. Жайылмасы – шабындық, алабы – егістік.[1][2][3]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5
- ↑ “Қазақ Энциклопедиясы”, VI-том
- ↑ Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5