Есінеу

Есінеу— еріксіз тыныс алу қозғалысы; қандағы көмір қышқыл газының мөлшері көбейіп кеткенде, органдарды оттекпен қамтамасыз етуге бағытталған организмнің рефлекторлық реакциясы. Есінеу адам ғана емес, сүтқоректі жануарлар, қосмекенділер және балықтарға да тән. Есінеу кезінде адам ауызын кең ашып, ішке қарай терең дем тартып, сыртқа демді тез шығарады. Ауасы тазартылмаған, темекі көп тартылған бөлмеде ұзақ отырғанда, бір орында қозғалмай жұмыс істегенде (бұлшық еттердің босаңсуынан), шаршағанда (жүрек, қан тамыр жүйелері қызметінің бұзылуынан) ұйқы келгенде адам есінейді. Есінемеу үшін бұлшық еттің қызметін арттырып, тыныс алуды күшейту керек. Есінеген адамды көргенде есінеудің еліктеу түрі пайда болады. Патологиялық тұрғыдан есінеу — мидың жүйке, қан тамыр жүйелеріндегі оттек жетіспеуі; ал хирургиялық тәжірибеде — іштей қансыраудың белгісі (бұл қаназдыққа әкеледі).

Сілтемелер

«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, III том