Еттұмсықтылар

Еттұмсықтылар, хоботтылар (лат. Proboscidea) – сүтқоректілер отряды.

Еттұмсықтылар Қазбалық ауқымы: 60–0 Ma ПреК К О С Д Кр П Т Ю Б Пг Н Late Paleocene – Recent
Саванна пілі, Loxodonta africana
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Хордалылар Кіші жамағаты: Омыртқалылар Табы: Сүтқоректілер Кіші табы: Нағыз аңдар Ықшам табы: Ұрықжолдастылар Ұлы сабы: Afrotheria Сабы: Proboscidea Illiger, 1811
Тұқымдастары
қазір тірі: Пілдер плейстоценға дейін тіршілік еткен: †Gomphotheriidae †Mammutidae †Stegodontidae алдында жойылып кеткен: †Amebelodontidae †Anthracobunidae †Barytheriidae †Choerolophodontidae †Deinotheriidae †Gnathabelodontidae †Hemimastodontidae †Moeritheriidae †Numidotheriidae †Palaeomastodontidae

Негізінен Африкада эоценнің орта шенінде тіршілік етіп, Еуразия мен Америкаға тараған; жақсы дамыған кезеңі неоген мен плейстоцен болып есептелінеді. Ертедегі еттұмсықтылардың биіктігі 1 м-дей, соңғы кезде тіршілік еткендерінікі 4,5 – 5 м-дей болған. Аяқтары бағана тәрізді, бес саусақты. Бұлардың сырт пішініндегі ерекшелігі – екінші күрек тістерінің ұзарып, сойдақ тіске және тұмсықтарының ұзын еттұмсыққа (хоботқа) айналуы. Өсімдікпен қоректенген. Еттұмсықтылардың жойылып кеткен тұқымдастарының ішінде меритерийлер, дейнотерийлер, мастодонттар, мамонттар және тағы басқалар.

Азия пілі

Осы күнгі жануарлар әлемінде еттұмсықтылардың денін пілдер құрайды. Ертедегі еттұмсықтылар су жағалауларында тіршілік еткендіктен, олардың тістері төмпешікті, аяқтары қысқа болған. Бертін келе олар ашық жерлерде тіршілік етіп, ағаштың бұтақтары және қатты жапырақтарымен қоректенуіне байланысты жеген қорегін уататын өте күшті жетілген үстіңгі күрек тістері – сойдақ тістер (азу) және үстіңгі ернімен біріккен ұзын еттұмсықтары пайда болды, аяқтары ұзарды. Қазақстан жерінде еттұмсықтылардың бір түрі – гомфотерийлер Жыланшық өзенінің бойында тіршілік еткен.