Ештеңге

Ештеңге — шынайы нақтылықты немесе болмысты мойындамай, жоққа шығаратын ілімдер категориясы. Ежелгі дәуірден философия тарихында ештеңге жөнінде екі бағытты аңғаруға болады:

1. Платон ортағасырлық христиандардың пантеистік мистикасы мен Гегель, т.б. ештеңгені онтологияның ең басты категориялары (Құдай, болмыс, абсолют, т.б.) қатарына жатқызып, ештеңгеден ешнәрсе пайда болмайды деген принципті теріске шығарды;
2. екінші бағыт ештеңгені формальды-логикалық атау ғана деп номиналистік тұрғыдан қарап, бұл мәселені онтологиядан мүлдем шығарып тастайды.

Осы ұғымның толық анықтамасын берген Гегельдің тұжырымы бойынша, ештеңге диалекттік процестің бір кезеңі ретінде қаралады. Мұнда абсолюттік идеяның өзінен-өзі қорғалу диалектикасы, ештеңге мен болмыстың барабарлығының ашылу процессі зерттеледі. 20 ғасырда бірқатар философиялық бағыттар ештеңге мәселесіне назар аудара бастады. Хайдеггер мен Сартр экзистенциализмі ештеңгенің болмысқа қатысы жайындағы мәселені қарастырды.

Сілтемелер

Қазақ энциклопедиясы