Жайпақ басу

Жайпақ баспа — полиграфиялық тәсілмен таңба түсірудің бір түрі. Мұнда қағазға басылатын және басылмайтын бөліктер болады. Олар форма бетіне біртегіс орналасады. Бұл тәсіл су мен майдың өзара араласпайтынына, бір-біріне жұқпайтынына негізделген. Жайпақ баспа қалыбының таңбасы түсетін бөліктеріне май жағылады да, ал таңбасы түспей ашық қалатын бөліктері арнаулы қосынды затпен өңделіп, дымқылданып тұрады. Сондықтан майлы бояу қалыптың қажетті бөліктеріне ғана жұғады да, дымқыл аралықтарын таза күйінде қалдырады. Қалып бетіне бояу біркелкі қалыңдықпен жайылады. Жайпақ баспаға арналған қалыпты су мен майлы құрғақ зат жақсы жұғатын материалдардан жасайды. Оған литографиялық тас, мырыш, алюминий, т.б. жатады. Жайпақ баспаның көне түрі — литография 1798 жылы Германияда жасалған. 19 ғасырдың соңында литографияның ротациялық тәсілі пайда болды. Ал 1904 жылы жайпақ баспаның офсетті баспа дейтін түрі шықты. Офсетті баспа кескінді дәл беретін болғандықтан кең тарады да, литография қолданудан шығып қалды.