Жалпы хұкімді соттар

Жалпы хұкімді соттар – азаматтық, қылмыстық, әкімшілік істер мен өздерінің құзыретіне жатқызылған өзге де істерді қарайтын сот органдары.

Жалпы хұкімді соттар жүйесінің негізгі буыны – аудандық (қалалық) сот. Ол бірінші сатыдағы (инстанциядағы) сот болып табылады және өзінің қарауына жатқызылған сот істері мен материалдарын қарайды. Қылмыстық істердің барлық түрлерін (мән-жайды ауырлататын жағдайда қасақана кісі өлтіру туралы, ұрлықтың қауіпті түрлері туралы, мемлекеттік билікке қол сұғу туралы, өлім жазасына кесілетін қылмыстар туралы, заң бойынша жоғары тұрған соттардың немесе әскери соттардың қарауына жатқызылған басқа да бірқатар істерден басқа) қарауға құзыретті. Аудандық (қалалық) соттардың құзыретіне қылмыстық істерді қараумен қатар азаматтық істерді (азаматтық, отбасылық, еңбек, өзге де құқықтық қатынастардан туындайтын істерді, әкімшілік құқық бұзушылықтан туындайтын істерді) қарау да жатады.

Облыстық соттар аудандық (қалалық) соттардан тікелей жоғары және Жоғары Соттан төмен тұрған соттар болып табылады. Олар құзыреті, сот жүйесіндегі жағдайы бойынша бірдей және бірінші сатыдағы кассациялық қадағалау соты ретінде әрекет етеді. Жоғары Сот азаматтық, қылмыстық, әкімшілік істер мен өзге де соттылық істер бойынша Жоғары Сот органы болып табылады, заңда көзделген іс жүргізу нысандарында төмендегі соттар қызметіне сот қадағалауын жүзеге асырады, сот тәжірибесі мәселелері бойынша түсініктер береді.