Жапырақсыз орашық

Жапырақсыз орашық
	; ;
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Өсімдіктер;
Бөлімі:	Гүлді өсімдіктер;
Табы:	Дара жарнақтылар;
Сабы:	Asparagales;
Тұқымдасы:	Orchidaceae;
Кіші тұқымдасы:	Epidendroideae;
Тайпасы:	Gastrodieae;
Кіші тайпасы:	Epipogiinae;
Тегі:	Epipogium;
Түрі:	E. aphyllum;
Екі-есімді атауы
	Epipogium aphyllum; Sw.
Синонимдері
	Satyrium epipogium L.

Жапырақсыз орашық , жапырақсыз епипогон (лат. Epipogium aphyllum) – сүйсіндер тұқымдасына жататын сирек кездесетін түр, таралу аймағының оңтүстік шекарасында орналасқан. Алтай тауларында (Азутау, Күршім жотасы, Тарбағатай, Иванов жотасы) және Қазақ шоқыларының шығыс бөлінгінде (Кент және Желтау таулары) кездеседі. Қазақстан жерінен тыс Жапония, Корея, Солтүстік Қытай, Қиыр Шығыс, Кавказ, Оңтүстік Сібір және Еуропаның солтүстік-шығысында оқшауланған тіршілік орталары бар. Ылғалды қылқан жапырақты және аралас ормандарда , кейде шалшықтанған жерлерде де өседі. Ерекше сапрофитті (саңырауқұлақ есебінен тіршілік етеді) нәзік маржан тәрізді тамырсабағы бар. Құрамында 50, сирек 100 өсімдік бар оқшауланған бір-бірінен алшақ орналасқан топ болып өседі. Вегетативті жолмен көбейеді. Жаңа өркен ұзын (10 см) созылған тамырсабақ ұшында орналасқан бүршігінен өседі. Популяция саны төмен және жер үсті өркендерін есептегенде , әр жылы әр түрлі болады. Ең жақсы популяциялары Марқакөл қорығы мен оның маңында орналасқан. Түр малды шектен тыс бағу, ормандарды кесу, ылғалдылық тәртібінің бұзылуынан зардап шегіп отыр. Марқакөлден басқа Батыс Алтай қорығы мен Қатонқарағай ұлттық паркінде қорғалады. Қазақ шоқыларындағы тіршілік орталарын ерекше қорғауға алу қажет.

Дереккөздер

Қазақстан өсімдіктер әлемінің асыл қазынасы. Қазақстан Қызыл кітап беттерінен. Алматы: «Алматыкітап» ЖШС, 2006. – 67 бет.