Жасушаіштік асқорыту

Жасушаіштік асқорыту,Жасуша ішінде ас қорыту (внутриклеточное пищеварение) — жасушаның вакуоля деп аталатын қуысындағы ас қорыту процесі. Бұл процесс бір жасушалы жабайы организмдерде, ішекқуыстыларда, кірпікшелі құрттарда, кейбір моллюскаларда болады. Сүтқоректі хайуандар мен адамның да қанының және дәнекер ұлпасынын кейбір жасушалары асты өз ішінде қорытады.жасуша плазмолеммасы арқылы қатты, тығыз және cұйық заттардың жасуша ішіне еніп қорытылуы. Жасушаға қоректік заттардың плазмолемма арқылы өтуін эндоцитоз, ал, керісінше, жасуша ішінен ьщырау өнімдері мен тағы басқа заттардың сыртқа бөлініп шығуын экзоцитоз деп атайды. Жасушаға өтетін заттардың табиғатына байланысты эндоцитоздың өзі: пиноцитоз және фагоцитоз болып екі түрге бөлінеді. Пиноцитоз (жүту, сіміру) арқылы жасушаға Сұйықта еріген заттар сіміріледі, ал фагоцитозбен (обыру, жеміру) тығыз қатты заттар қабылданады. Цитоплазмаға енген қоректік заттар лизосомалардың құрамындағы гидролаза (ас қорыту) ферменттерінің әсерінен ыдырап, жасуша ішіндегі асқорыту процесі жұреді. Ас қорытуға керекті энергия АТФ-тың ыдырауы кезінде босайды. Жасушаіштік ас қорыту біржасушалы қарапайым жәндіктерде басымырақ кездеседі.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі/ - Алматы: "Сөздік-Словарь", 2009. ISBN 9965-822-54-9