Жағалық зона - кұрлық пен суқойманың (мұхиттың, теңіздің, көлдің, тағы басқа) немесе құрлық пен ағын судың (өзеннің, арналық уақытша тасқындардың) өзара жалғасқан тұстары. Жағадан (су бетінен жоғары жатқан) және жағалық беткейден (судан төмен жатқан) тұрады. Толқындардың, соқпа толқындар мен арналық тасқындардың құрлықпен жалғасқан жерін шаюы әсерінен пайда болады. Теңіздер мен мұхиттардың қазіргі кездегі жағалық зоналары 6 мындай жыл бұрын, соңғы мұздық трансгрессиясының нәтижесінде континенттердің шеттерін су басқан, мұхит деңгейі шамамен 90—100 м-ге көтерілген кезде калыптаса бастады. Бұл кезде әр түрлі типтегі ингрессиялық жағалар: мұздықтық (фьордтық, шхерлік), эрозиялық (риастық жаға, көлтабандық), эолдық (аралдық жаға), құрылымдықденудациялық (долматтық) жағалар пайда болды. Әр түрлі табиғи факторлардың үйлесімінен атыраулық, інжулік, мангрлық, камыстық, тағы басқа жағалар қалыптасады.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мекгеп" баспасы, 2007 жыл. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6