Жебежапырақ (лат. Sagittaria) – кербезгүлдер тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдіктер туысы.

Жебежапырақ
кәдімгі жебежапырақ
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Дара жарнақтылар
Сабы: Alismatales
Тұқымдасы: Alismataceae
Тегі: Sagittaria
Карл Линней
Үлгілік түрі
Sagittaria sagittifolia
Карл Линней
Синонимдері
  • Sagitta Guett.
  • Diphorea Raf.
  • Drepachenia Raf.
  • Lophiocarpus (Kunth) Miq., illegitimate
  • Lophotocarpus T.Durand
  • Hydrolirion H.Lév.


Американың қоңыржай және тропиктік белдемдерінде кездесетін 20 түрі (оның 3 – 4 түрі Еуропада) бар. Қазақстанның барлық облыстарындағы сулы және батпақты жерлерінде өсетін 3 түрі (жүзгіш жебежапырақ, кәдімгі жебежапырақ, үшжапырақты жебежапырақ) бар. Бұлар тек биік таулы аймақтарда кездеспейді. Жуан тамыр сабағынан күзде ұзын өркендері өсіп жетіледі. Оның ұшындағы түйнектерінен көктемде жаңа өсімдік дамиды. Жапырақтарының пішіні әр түрлі: суда өсетіндерінде – таспа, жүзіп жүретіндерде – ұзын сағақты, жұмыртқа, су бетіндегілерінде – жебе тәрізді болады. Ақ гүлдері дара жынысты, бір үйлі, үш-үштен бірігіп сыпыртқы гүлшоғырына топтасады. Ұсақ жәндіктермен тозаңданады. Маусымнан тамызға дейін гүлдейді. Жемісі сумен таралады. Жебежапырақтың тамыр түйнектерінде крахмал көп, сондықтан тамаққа пайдаланылады. Сондай-ақ үйрек, ондатр, кәмшат үшін бағалы азық болып саналады.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. "Қазақ Энциклопедиясы"