Желпуіш қанаттылар

Желпуіш қанаттылар (лат. Strepsiptera) – жәндіктердің бір отряды. Жер шарында кең тараған 300-ге жуық түрі белгілі. Желпуіш қанаттылардың алдыңғы қанаттары редукцияға ұшыраған, ал артқы қанаттары ауқымды, жайған кезде желпуішке ұқсайды, атауы осыған байланысты қойылған. Дене тұрқы 2 — 2,5 см, тропиктік түрінікі 3 см-дей. Бұлар тез қозғалады, денесі сегменттелген, 3 жұп аяғы бар. Толық түрленіп дамиды. Дернәсілдері иесінің денесінде қуыршаққа айналып, одан шыққан еркек дарабастары ұшып кетеді де, ұрғашылары иесінің денесінде қалып қояды. 3 күндей тіршілік етеді. Бұлар жарғақ қанаттылар, қандалалар, тік қанаттылар, цикадалар және тікен құйрықтылардың паразиті болып саналады. Дамуы — желпуіш мұртты қоңыздарға ұқсас болғандықтан бір зерттеушілер оларды туыс деп қараса, екіншілері жарғақ қанаттылар отрядына жатқызады.

Желпуіш қанаттылар Қазбалық ауқымы: 125–0 Ma ПреК К О С Д Кр П Т Ю Б Пг Н Middle Cretaceous - recent
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Буынаяқтылар Табы: Жәндіктер Сабы: Strepsiptera Kirby, 1813
Тұқымдастары
Bahiaxenidae Bohartillidae Callipharixenidae Corioxenidae †Cretostylopidae Elenchidae Halictophagidae †Mengeidae Mengenillidae Myrmecolacidae †Protoxenidae Stylopidae