Жер астында сілтісіздендіру

Жер астында сілтісіздендіру — кентас құрамындағы металды химиялық реагенттермен ерітінділеп алу әдісі. Түсті металды жер астында сілтісіздендіру арқылы бөліп алу әдісі 16 ғасырдан белгілі. Бұл әдіс алғаш рет ірі өндірістік көлемде 1924 жылы Кананеа (Мексика) мыс кенішінде іске асырылды. Уран кендері жер астында сілтісіздендіру әдісімен 1957 жылдан игерілуде. Жер астында сілтісіздендіруде пайдаланатын ерітінді кентастың құрамына және оның пайдалы құрамдас бөліктерін құратын химиялық қосылыстарына байланысты болады. Жер астында сілтісіздендіру әдісін қолдану үшін кен денесінде белгілі бір ретпен орналастырылған (қатар, көпбұрыш, шеңбер) ұңғымалар бұрғыланады. Осы ұңғымалар арқылы ерітінділер кенге жеткізіледі, ал құрамында пайдалы құрамдас бөліктері бар ерітінді арнайы ұңғымалар арқылы жер бетіне шығарылады. Кен денесі ерітіндіні өткізбейтін тұтас жыныстардан тұрған жағдайда жер асты қазба жұмыстары жүргізіліп, кейбір кен блоктары қопару арқылы үгітіледі. Жер астында сілтісіздендіру әдісінің негізгі кемшілігі — реакция жүру жылдамдығының төмендігі. Бұл процесті жылдамдату үшін кен массивіне электр және электрмагниттік өріспен әсер етеді, кен қабаты алдын ала қыздырылады, т.б. Сондай-ақ, жер астында сілтісіздендіру үшін ядролық жарылыс, микробиологиялық әдістер де қолданылады (қ. Бактериялық сілтісіздендіру).

Жер астында сілтісіздендіру әдісі алғаш қолданылғын жер - Мексикадағы Кананеа.

Тағы қараңыз

• Жер астында еріту