Жуантөбе (қала орны)
Жуантөбе — ортағасырлық қала орны. Түркістан облысы, Ордабасы ауданы, Көлтабан ауылының солтүстік-шығыс шетінде, Арыс өзенінің сол жағалауында орналасқан. Археологиялық әдебиеттерде осы қала орнынан 1893 жылы 5000-нан астам күміс және мыс тиын-теңгелердің табылғаны туралы мәліметтер кездеседі. Қала орны екі бөліктен: орталық бөліктен (цитадель) және оны қоршай орналасқан рабаттан тұрады. Орталығының сыртқы көрінісі төртбұрышты келген, ауданы 90 – 120 м, биіктігі 20 м-ден астам. Айнала қоршай орналасқан рабаттың биіктігі 4 – 5 м, ені 30-дан 60 м-ге дейін жетеді. Қала орнының солтүстігі мен оңтүстігінде қақпаның орны сақталған. Алғаш археологиялық қазба жұмысын 1951 жылы Оңтүстік Қазақстан археологиялық экспедициясы (жетекшісі Е.И. Агеева) жүргізіп, 1996 – 97 жылы Шымкент облысы тарихи-өлкетану мұражайының экспедициясы жалғастырды. Қазба жұмыстарының барысында қоймалар мен бірнеше бөлмелерден тұратын үйлердің орны аршылды. Табылған қыш ыдыстардың жиынтығы мен Иранның Сасани әулеті шығарған мыс теңгелер 6 – 7 ғасырларға жатады. Археологтер Е.И. Агеева, Г.И. Пацевич Ж-ні ортағасырлық Кенджде аймағының астанасы болған Арсубаникеттің (Субаникет) орны деп тұжырымдайды. Әбу-л-Қасым ибн Хаукал “Фараб, Кенджде мен Шаштың аралығында тамаша жайлау бар, ондағы мыңға тарта түтіннен тұратын түріктер ислам дінін қабылдаған... Субаникет Кенджденің басты қаласы” деп жазған. В.В. Бартольд осы деректі пайдалана отырып, Субаникет қаласы мен Кенджде аймағы Арыс өзенінің ортаңғы ағысында орналасқан деп тұжырымдайды. Арсубаникет жайлы деректер Әбу Исхақ әл-Истахридің, ибн Якуттің, Мұтаххар әл-Мақдисидің шығармаларында да бар. Мұтаххар әл-Мақдисидің “Арсубаникет – үлкен де таза, айнала қоршалған бекініс дуалы бар қала, мұнаралары мешіт рабадында орналасқан” деген мәліметін белгісіз автордың “Худуд әл-Әләм” шығармасындағы “Субаникет – гүлденіп келе жатқан бай да әдемі қала” деген жолдары толықтыра түседі.[1]
| Жуантөбе | |
| Қазіргі жері | |
|---|---|
| Басқаша атаулары |
Арсубаникет |
| Орналасуы |
42°31′34″ с. е. 69°07′24″ ш. б. / 42.52611° с. е. 69.12333° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 42°31′34″ с. е. 69°07′24″ ш. б. / 42.52611° с. е. 69.12333° ш. б. (G) (O) (Я) |
|
| |
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 4 том;
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |