Жұпарбас
Жұпарбас (лат. Anthoxanthum) – астық тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдіктер туысы. Еуразия мен Африкада кездесетін 20-ға жуық түрі белгілі.
| Жұпарбас | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Үлгілік түрі | ||||||||||||||||
| Anthoxanthum odoratum Карл Линней | ||||||||||||||||
| түрлері | ||||||||||||||||
|
17 түрі белгілі |
Қазақстанда Жетісу (Жоңғар), Іле, Күнгей Алатауларында, Алтай және Тарбағатай тауларында өсетін 2 түрі бар: кәдімгі Жұпарбас (A. odoratum) – биіктігі 10 – 50 см және альпілік Жұпарбас (A. alpіnum) – биіктігі 7 – 30 см. Бұлардың сабақтары жіңішке, жылтыр. Ұзын жапырақтарының сыртын жұмсақ түк басқан. Сары, жасыл гүлдері бір-бірімен қабысып өседі. Гүлдеген кезде жан-жағына жайылып, масақ гүлшоғырын құрайды. Масағында жеміс беретін бір ғана гүлі болады. Маусым – шілде айларында гүлдеп, жемістенеді. Жемісі – дәнек. Жұпарбастың құрамында кумарин болғандықтан, айналасына жағымды иіс таратады. Құнарлы мал азығы. Жұпарбастың суға тұндырылған тұнбасы тыныс тарылғанда, өкпе туберкулезіне қарсы емдік мақсатта пайдаланылады.[1]