Игорь Евгеньевич Тамм

Игорь Евгеньевич Тамм (1895-1971) — кеңестік физик-теоретик, Нобель сыйлығының физика ғылымындағы лауреаты (П. А. Черенков пен И. М. Франкпен бірге, 1958 ж.). Сталин сыйлығының екі рет лауреаты атанған, 1953 жылы Социалистік еңбек ері атағын алды.

Игорь Евгеньевич Тамм
Туған күні	26 маусым 1895 (1895-06-26)
Туған жері	Ресей империясы, Приморская облысы, Владивосток қаласы
Қайтыс болған күні	12 сәуір 1971 (1971-04-12) (75 жас)
Ғылыми аясы	теориялық физика
Жұмыс орны	КСРО; РКФСР, Мәскеу
Ғылыми дәрежесі	КСРО ҒА академигі
Альма-матер	Мәскеу мемлекеттік университеті
Ғылыми жетекші	Л. И. Мандельштам
Атақты шәкірттері	С. П. Шубин, Е. Л. Фейнберг, В. Л. Гинзбург, Л. В. Келдыш, М. А. Марков, А. A. Рухадзе, А. Д. Сахаров, В. Г. Кадышевский, В. П. Силин

Отбасы

• ұлы, Е. И. Тамм, әйгілі алпинист, алғашқы кеңестік Гималай экспедициясының басшысы (Эверест, 1982)
  • немересі, М. Е. Тамм, Мәскеу мемлекеттік университетінің Химия факультетінде химия пәнінен береді
• қызы, И. И. Тамм, өмірінің соңына дейін химиялық физикамен айналысқан, жарылыстар ұйымдастырудың маманы
  • немересі, Л. И. Верещинский, археолог

Ғылыми еңбегі

Ғалымның ғылыми еңбегі негізінен квант механикасы, қатты зат табиғаты, сәулелену теориясы, ядролық физика, элементар бөлшектер табиғаты мен бірқатар тереңдетілген есептерді шешуге бағытталған болатын.

1932 жылы жариялаған ғылыми жұмысында Тамм қатты зат бетінде болатын беттік күйлердің бар екендігіне болжам жасайды. Бұл беттік күй қазіргі кезде Тамм беттік күйлері ретінде белгілі.

1937 жылы И. М. Франкпен біріге отырып, белгілі бір ортадағы бөлшектердің осы ортадағы жарық жылдамдығынан артық жылдамдықпен қозғалысын зерттеп, жұмысын жариялаған. Бұл жұмыс осыған дейін Вавилов пен Черенковтың тәжірибесі нәтижесінде алынған мәліметтерді түсіндіріп берді. Осы жұмыстары үшін Черенков, Франк пен Тамм 1958 жылы Нобель сыйлығын алды. 1945 жылы квант өрісі теориясының есептерін шығару әдістемесін ойлап тапты, кейінірек бұл әдіс Тамм — Данков әдісі деп аталды.

А. Д. Сахаровпен бірге плазманы токамакта ұстап тұру принциптарын ойлап тапты.

Атақты шәкірттері

• С. П. Шубин
• Е. Л. Фейнберг
• В. Л. Гинзбург
• Л. В. Келдыш
• Д. И. Блохинцев
• М. А. Марков
• А. Д. Сахаров
• В. Г. Кадышевский
• С. А. Альтшулер
• Ю. И. Кулаков
• Д. А. Киржниц
• А. А. Власов.

Құрмет

• Академиктің атымен Мәскеудегі алаң аталған
• Владивосток қаласында Қиыр шығыс мемлекеттік университетінің Физика және Ақпараттық технология Институты корпусының алдында ғалымға ескерткіш қойылған
• П. Н. Лебедев атындағы Физика Институтының Теориялық бөлімі И. Е. Таммның атымен аталады
• Кировоград қаласындағы "Радий" ғылыми-зерттеу өндірісінің алдында 2012 жылдың 22-қыркүйегінде ғалымға ескерткіш қойылған
• Аэрофлот саябағындағы A320 VP-BID ұшағы И. Е. Таммның атымен аталады
• Ғалым атымен Тамм плазмоны аталған

Дереккөздер

• Великая Отечественная война 1941 — 1945. Энциклопедия / под ред. М. М. Козлова. — М.: Советская энциклопедия, 1985. — С. 703. — 500 000 экз.