Ижтиһад

Ислам туралы мақалалар тізімдемесінің бөлігі Усул әл-фиқһ (Фиқһ негіздері)

Фиқһ Тақлид Ижмағ Мазһабтар Қияс Ғурф Бидғат Медресе Иджаза Истихләл Истихсан Ахкәм Сауап Халал Парыз Мұстахаб Мубах Мәкруһ Харам Пасық Ғалым атақтары Ғұлама Фақиһ Бас мүфти Хафиз Худжа Хакім Имам Он екі имам (шииттер) Марджа Маулана Мәуләуи Муфассир Мүфти Мухаддис Муджаддид Муджтаһид Молда Қазы Шейх Шейх әл-Ислам Ұстаз

Ижтиһад (араб.: اِجْتِهَاد‎, орыс. иджтиһад) — шариғи үкім шығарудағы ғалымның ізденіс қылып, еңбек етуі. Ижтиһад жасаудағы мужтаһидтің шарттары:

• Ижтиһадқа қажетті Құран, Сүннет және т.б. шариғат негіздерінен дәлелдерді білуі;
• Иснад, хадис тізбегіндегі адамдар секілді хадистердің сахих немесе әлсіздігіне байланысты үкімдерді білуі;
• Үкімі жойылған немесе ижмағқа қайшы нәрселермен үкім шығармау үшін насих пен мансухты (яғни үкімін жоюшы және үкімі жойылған аят пен хадистер) білуі, ижмағты білуі қажет;
• Дәлелдерден анықтаушы және жеке дәлелдерді айыра білуі;
• Тілден және фиқһ негіздерінен «жалпы және жеке» деген сияқты сөздікишараттардың мағынасын білуі;
• Дәлелдерден үкімдер шығаруға қабілеті болуы керек;