Икрас, икирес, инкирес – орта ғасырлардағы түркі тайпасы, қоңыраттардың бір бұтағы.

Рашид әд-ДинніңЖами ат-тауарих” (“Жылнамалар жинағы”) атты еңбегіндегі аңыз-әңгімеде айтылғандай, Икрастың пір тұтқан арғы атасы Құбайшіре (Кубайширэ) алтын сауытта жаратылып, жарық дүниеге келіпті-мыс. Мұның мағынасы: бұл адам (сол автордың тұжырымынша) табиғатынан ақылды, қасиет дарыған, сегіз қырлы, бір сырлылығымен, білімпаздығымен көзге түскен дегенге саяды. Құбайшіренің Инкирес, Алкунут деген екі ұлы болғанға ұқсайды. Икрас тайпасы солардың үрім-бұтағынан тараған. Менгу қағанның бәйбішесі Құтұұтай қатын икрас тайпасынан шыққан; Құтұұтай қатын – тарихқа мәлім адам Хуулдай гургеннің қызы, ал Хуулдай-гурген – Шыңғыс ханның үлкен қызы Фуджинбегіге үйленген Буту-гургеннің ұлы. Сонымен қатар 13 ғасырдың басында икрас тайжиуттермен, нуякиндермен, қораластармен және баарындармен бірге кереиттерге (керейлерге) одақтасып, Кереит ханы Он ханның жағында Шыңғыс хан империясына қарсы шыққан. 11 – 16 ғасырларда икрас Моғолстан тайпаларының бірі ретінде аталады.[1]

Сілтемелер өңдеу

  1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том