Имек түтікгүл

Имек түтікгүл (лат. Solenanthus circinnatus) – айлауыктар тұқымдасының көпжылдық шөптес өсімдігі.

Имек түтікгүл
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Incertae sedis Тұқымдасы: Boraginaceae Тегі: Solenanthus Түрі: S. circinnatus
Екі-есімді атауы
Solenanthus circinnatus (Ledeb.) Greuter & Burdet

Таралуы

Қазақстандағы үш түрдің ішіндегі кең таралғаны. Тастақты және ұсақ топырақты тау беткейлерінде, шалғындықтарда және бұта түптерінде, кесілген ормандарда және таулардың төменгі және ортаңғы белдеулеріндегі көлеңкелі щатқаларда өседі.отралық ұсақшоқыдан бастап. Алтай және Батыс Тянь-Шаньға дейінгі Қазақстанның бүкіл тау массивтерінде кездеседі.

Ботаникалық сипаттамасы

Шөптесін көпжылдық тамыры арқан тәрізді жуандаған, шашақ басты.

Сабақтары жалғыздан кейде бірнешеу,биік (120 см-ге дейін) жуан, жай немесе жоғарғы жағы кысқа бұтақты. Тұқым бермейтін өркендердің жапырақтары сабақты қоршап алған, сабақтары үзын және ірі (ұзындығы 20 см, ені 10 см) тақтасы жұмыртқа тәрізді. Сабақтың төмен жағындағы жапырақтар түбіндегілеріне ұқсас (тек сағақтары қысқа), жоғарғылары созыңқы (сопақ) отырыңқы. Сабақтары да, жапырақтары да қою,жапырылған түкті, бұдыр.

Гүлшоғыры - тарбиған бірнеше, сыпыртқыға ұқсайды, жапырақсыз бұралған. Гүлдері бес мүшелі, қос жынысты. Тостағанша доғал бөліктерге тарамдалған, ккүлте сәл ұзындау, түтікті, доғал қалақшаларға тілімденген. Күлтенің түсі ақшыл-көк, бірақ гулден қылтиып түрған аталықтармен бағаналардың әсерінен гүлдер қызғылт көк сияқты болып көрінеді. Түр ерте сәуір-мамырда гүлдейді, жемістері (жаңғақтар) мамыр-маусымда піседі. Олар аңдардың көмегімен таралады, жаңғақтар тікенектерімен жануарлардың жүндеріне жабысып алады. Көктемдегі жақсы омарталық өсімдік, шірне өнімділігі 1 га-дан 60-90 кг-ға дейін жетеді.