Түтікгүл (лат. Solenanthus) – айлауыктар тұқымдасына жататын көп (сирек екі) жылдық шөптесін өсімдіктер.

Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Қос жарнақтылар
(unranked) Asterids
Сабы: Incertae sedis
Тұқымдасы: Boraginaceae
Тегі: Solenanthus
Ledeb.

Қазақстанда Ұлытау, Қарқаралы, Алтай, Іле, Күнгей, Жетісу (Жоңғар) Алатаулары, Қаратау мен Тарбағатай тауларының тастақты, жартасты беткейлерінде, шалғындарда, бұталардың арасында және сайлардың ылғалы мол, көлеңкелі жерлерінде өсетін 2 түрі бар. Соның ішінде жиі кездесетіні – бұйра түтікгүл (S. cіrcіnnatus). Биіктігі 60 – 120 см. Жуан, тік өсетін сабағының сыртын қалың тікенектер жапқан. Сабақ түбіндегі жапырақтары жұмыртқа тәрізді тақталы, сабақ ұшындағылары жеміс салатын кезде ұзарады. Ұсақ гүлдері сыпыртқы гүлшоғырына топталған. Тостағанша жапырақшалары бес бөлікті, күлтесі ақшыл көк түсті, түтік тәрізді (ұзындығы 6 мм-дей), тостағанша жапырақшадан сәл шығып тұрады. Аталығы мен аналық мойны, әдетте, күлтеден ұзын болады. Сәуір–мамыр айларында гүлдеп, мамыр – маусымда жеміс береді. Жемісі – жаңғақша, дөңес, сырты қылтанақты (ұзындығы 7 мм-дей). Бұйра Түтікгүлден ерте көктемде аралар бал жинайд[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. ы.«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том