Инвектив лексика, инвектива (лат.invectivus балағат, әдепсіз, былапыт)— біреудің жеке басын не бір нәрсені масқаралау, абыройын төгу, қорлау, жәбірлеу, тіл тигізу, балағаттау мақсатында бірден дөрекі түрде айтылатын сөздер. Кең түрдегі мағынасы -жаргондардан, агро, диалектілерден алынған бейәдеби сөз, сөз тіркестері және әдеби сөз не сөз тіркесі. Тар мағынасы - нақтылы жағдаятта белгілі біреуге қатысты моральдық нормаға қарсы көбіне адамды кемсіту, намысына тию мақсатында қолданылатын бейәдеби сөз, сөз тіркесі; адамның оның жүріс-тұрысына немесе бейнесіне жағымсыз баға беру; әңгімелесушіге өзінің тоталитарлық тиым салу реакциясының бар екендігін көрсету; сөйлеудің біршама эмоционалды болуына ұмтылу.[1]

Мысалы: дөрекі, тұрпайы — сүмелек, тал сал, қақбас, салпы етек, қортық, көк айыл, мигула, қарғыс мәнді — атың өшкір, жетпегір, көріңде өкіргір\ әдепсіз, былапыт, боғауыз — оттама, шатпа, былиіылдама, боқ жеме, иттің күшігі, аузыңды... және т.б. сөздер.[2]

Дереккөздер өңдеу

  1. Абасилов А. Әлеуметтік лингвистика сөздігі. - Алматы, 2016.- 168 бет
  2. Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі — Алматы. «Сөздік-Словарь», 2005 жыл. ISBN 9965-409-88-9