Инверсия (география)

Инверсия- жер бедері инверсиясы, температура инверсиясы, ландшафтар инверсиясы болып ажыратылады. Жер бедері инверсиясы жер бедері пішінінің геол. құрылымына сәйкес келмей, оған кереғар сипат алуынан көрінеді. Мұндай жағдайды антиклиналь құрылымдарының жұмсақ, шайылғыш тау жыныстарынан, ал синклинальдардың қатты тау жыныстарынан құрылғанынан байқауға болады. Атмосфераның белгілі бір қабатында ауа темп-расының биіктік артқан сайын төмендей түсудің орнына жоғарылауы температура инверсиясы деп аталады. Температура инверсиясы тікелей Жер бетінде, немесе ашық атмосферада орын алады.

Жер бетіндегі инверсияда ауаның температурасы ондаған м., кейде 1 – 2 км биіктікке дейін жоғарылайды. Инверсияның бұл түрі ауаның жер бетінен салқындауынан немесе салқын жер бетіне басқа жақтан жылы ауаның таралуына байланысты пайда болады. Ашық атмосферадағы температура инверсиясының қалыңд. бірнеше жүз м-ден 2 – 3 км-ге дейін барады. Ландшафтар инверсиясы – ландшафтардың биіктік бойынша таралуының биіктік белдеулік заңдылығына сәйкес келмеушілігі. Тау аңғарынан тау беткейімен жоғары көтерілгенде салқындау климат ландшафтының орнына, керісінше, неғұрлым жылу сүйгіш ландшафты орын алады. Ландшафт инверсиясы температуралық инверсияға байланысты пайда болады.[1]

Сілтемелер өңдеу

  1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том