Инвестициялық салық несиесі

Инвестициялық салық несиесі – ескірген жабдықтарды ауыстыруды және техника мен технологияның ең жаңа түрлерін енгізуді уәждемелеу мақсатымен әлемдік тәжірибеде қолданылатын тиімді тәсілдердің бірі.

Шын мәнінде, ол – күрделі жұмсалымды мемлекеттің қаржыландыруы, ал нысаны бойынша – салық салынатын табыстың мөлшерін белгілі бір уақыт кезеңі өткеннен кейін кәсіпорынға қалдырылатын салық несиесінің сомасы мемлекетке қайтып оралатындай айырмаға қысқартатын салық жеңілдігі. Инвестициялық салық несиесі, әдетте, жабдықтың құнына пайыз есебімен айқындалады және салық немесе салық салынатын табыс сомасынан тікелей шегеріледі. АҚШ-та, мысалы, мерзімі 3 жылдан кем нысандарға салынатын күрделі жұмсалымнан 6 пайыздық салық шегерімін жасауға және оның басқа түрлеріне салынатын күрделі жұмсалымнан 10 пайыздық шегерім жасауға рұқсат етілген. Бұл әдісті қолдану уақытша пайда алған кәсіпорын үшін де, кем алынған қаражатты кейіннен артығымен қайтарып алатын мемлекет үшін де тиімді. Инвестицияға жасалатын салық шегерімі жеңілдіктердің баламалы нысаны болып табылады, ол Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінде өздерінің параметрлері бойынша пұрсаттылық мәртебесі берілмеген компанияларға салынатын инвестицияны ынталандыру үшін кеңінен қолданылады. Бұл жеңілдіктің мәні мынаған саяды: кәсіпорындар табысының бір бөлігіне салық салынбайды және ол салынған капиталдың шамасы мен берілетін шегерімнің мөлшерлемесі негізінде айқындалады. Қазақстанның жаңа “Салық кодексінде” негізгі қызметті инвестициялауға, жаңа техника мен технологияларды енгізуге жұмсалатын табыстың бір бөлігін салықтан босату көзделген. Болашақта кәсіпорынды қайта құру кезінде шеккен залалдарды кейінгі жылдарға көшіру, яғни келешектегі пайдадан шегеру сияқты ынталандыру әдісі пайдаланылуы мүмкін. Бұл ретте табыстың салық салынатын бөлігі азаяды. Бұл артықшылықты “алғашқылық” немесе басымдылық мәртебесіне ие кәсіпорындарға берген тиімді.