Иоллығ тегін - екінші Шығыс Түрік қағанатының қағаны, Күлтегін мен Білге қағанға арналған көне түркі жазба ескерткіштерінің авторы. "Күлтегін" ескерткішінде Иоллығ тегін өзінің ата-бабаларына арнап орнатқан ескерткіштегі жазуларды өзі жазғаны туралы баяндайды. Жырды жазып қалдыру мақсаты туралы былай дейді: "Мұны естіп біліңдер. Көңілімде қандай тәтті сөздерім болса, соларды мәңгі тасқа жаздырдым. Оларды менен кейінгі ұрпақтарым, көріңдер, ұғыныңдар". А.Бернштамның пікірінше, Иоллығ тегін - Білге қағанның баласы. Көне түркі жазба ескерткіштерінде Иоллығ тегін қаған тегінің мүддесін жақтаушы екенін білдіреді. "Иоллығ" сөзі "жол иесі" дегенді білдірсе, "тегін" лауазымы қағанаттың билеуші топ өкілдеріне берілген. Иоллығ тегін тұсында қытайлықтармен арадағы қатынастардың шиеленісуіне байланысты үш рет елшілік жіберілді. Иоллығ тегін қидандардың қытайлықтарға қарсы қозғалысын жақтап отырды.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3