Ирен Джолио-Кюри
Ирен Джолио-Кюри (фр. Irène Joliot-Curie, бастапқы есімі — Кюри; 12 қыркүйек 1897, Париж, Франция — 17 наурыз 1956, Париж, Франция) — француз физикі, Фредерик Джолиотпен (1935) бірге жазған еңбектерімен химия бойынша Нобель сыйлығының лауреаты атанған. Ирен Джолио-Кюри - Мария Склодовская-Кюри мен Пьер Кюридің тұңғыш қыздары, Фредерик Джолио-Кюридің әйелі. Бірінші Нобель сыйлығының лауреаты - Нобель сыйлығының лауреаттарының баласы[1]. Венерадағы Джолио-Кюри кратері оның құрметіне аталған.[2]
| Ирен Джолио-Кюри | |
| Irène Curie | |
 Irène Joliot-Curie | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Ғылыми аясы |
химия, радиобиология |
| Жұмыс орны |
Париж университетінің жаратылыстану факультеті |
| Альма-матер | |
| Ғылыми жетекші | |
| Несімен белгілі |
жаңа ралиоактивті элементтердің синтезі |
| Марапаттары |
|
Балалық шағы
өңдеуБала күнінде Иренді әкесі жағынан атасы, дәрігер Эжен Кюри (1827-1910) тәрбиелеген, өйткені Мария Склодовская-Кюри Ирен бір жасында радийді ашып және қарқынды ғылыми жұмыстарымен оның білім алуына қатыса алмады. Атасының тәрбиесі Иреннің антицлерикальды саяси көзқарасын қалыптастырды.[3]
10 жасында Ирен анасы және оның бірнеше әріптестері, соның ішінде мектепте сабақ берген физиктер Поль Ланжевен және Жан Перрин ұйымдастырған мектебінде білім ала бастады. Екі жылдан кейін ол Севин колледжіне оқуға түсіп, оны Бірінші дүниежүзілік соғыс қарсаңында бітірді.
Мансабының басталуы
өңдеуИрен Париж университетінде (Сорбонна) білімін жалғастырды. Алайда ол әскери госпиталда медбике болып жұмыс істегендіктен, ол бірнеше ай бойы оқуын үзді. Ол онда анасына рентген түсіруге көмектескен болатын.
Соғыс аяқталғаннан кейін Ирен Кюри анасы басқарған Радий институтында ғылыми көмекшінің көмекшісі болып жұмыс істей бастады. 1921 жылы тәуелсіз зерттеулер жүргізуді колға алды. Оның алғашқы тәжірибелері ата-анасы жиырма жылдай бұрын ашқан элемент - радиоактивті полонийді зерттеуге байланысты болды. Радиация құбылысы атомның бөлінуімен байланысты болғандықтан, оны зерттеу атомның құрылымына жарық түсіруге үміт берді. Ирен Кюри бірнеше альфа бөлшектерінде байқалған, әдетте полоний атомдарының ыдырауы кезінде өте жоғары жылдамдықпен шығарылатын тербелісті зерттеді. Альфа-бөлшектер атап айтқанда олар екі протон мен екі нейтроннан тұрады. Атом құрылымын зерттеуге арналған материалды алғаш рет ағылшын физигі Эрнест Резерфорд көрсеткен болатын. 1925 жылы Ирин Кюри осы бөлшектерді зерттегені үшін докторлық дәрежеге ие болды.