Исикава диаграммасы

Исикава диаграммасы (Ishikawa diagram) - Балықсүйегі диаграммасы (Fishbone Diagram), немесе Себеп-нәтиже диаграммасы (Cause and Effect Diagram) деп те аталады. (Кейде "Fishikawa", яғни "Балықкава" деп те аталады.) Аталған диаграмманы профессор Каору Исикава (Kaoru Ishikawa, 石川 馨) 1968 жылдары тапқырлаған.

Себеп-нәтиже диаграммасы. "Ishikawa балықсүйегі". (Техникалық және қолданылмалы деңгейдегі себептілік анализі үлгісі. Таза ғылыми болуы шарт етілмейді, бірақ себептіліктің бейне ағаш бұтағы секілді байланыс жүйесін көрсетуге тырысады.) Cause = Себеп, Effect = Нәтиже, Problem = Мәселе, People = Адам, Process =Үрдіс, Equipment =Сайман, Management = Басқару, Environment =Қоршаған орта, Materials =Материал, Primary cause = Басты себеп, Secondary cause = Қосымша себеп

Исикава диаграммасы - мәлім іс, не оқиғаны түрлі себептер арқылы түсіндіру әдіснамасы. Ол көбінесе тауар жобалауда (Product design) қолданылады және бірбүтін әсерді туғызушы әрбір себептерді ашалап көрсетіп беруді көздейді. .

Мазмұны

Себеп қашанда түрлі қайнарлардың негізгі категориялар тобы арқылы анықталады. Бұл категориялар мыналарды қамтиды:

• Адам (People) - осы іс үрдісіне қатысты кез келген адамды көрсетеді.
• Әдіс (Methods) - бұл үрдістің қандай үлгіде орындалатынын және талап етілген жұмыстың арнайы ережесін көрсетеді. Мұнда бастысы амал, саясат, жоспар, басқару, тәртіп, заң-ереже қатарлылар айтылады.
• Машина (Machines): барлық саймандар, компьютер, құрал секілділер. Сайман жұмысты іске асырады.
• Материал (Materials): шикі материал, бөлшек, қалам, қағаз секілділер. Ол соңғы өнім жасауға қолданылады.
• Өлшем (Measurements): өнім өндірілу үрдісінің сапасын бағалау талабы мен шамасы.
• Қоршаған орта (Environment): орын, уақыт, температура қатарлы шарт жағдайлар мен жұмыс үрдісінің мәдение сипаты.

Ерекшелігі

Себеп-нәтиже диаграммасының тағы бір нұсқасы

Исикава диаграммасын қазіргі заман менеджмент ғылымының негізін салушы Исикава ойлап тапқан және ол сапа менеджмент жүйесіндегі жеті түрлі негізгі әдіснаманың бір есептпеледі. Пішіні балық сүйегіне ұқсағандықтан да "балық сүйегі диаграммасы" деп те аталады. Оның ерекшелігі, өндірістік сапа менеджмент жүйесінде Исикава диаграммасы кәсіпорынның түрлі бөлімдеріне олардың нәтижелерінен бастап кері бағытта анализдеуге мүмкіндік береді. Ол нәтижеден себепке қарай талдау жасау әдісі есептеледі және нәтижеге пайдасы жоқ керексіз бөліктерді тауып шығуға септеседі.

Сапа менеджмент жүйесіндегі жеті түрлі негізгі әдіснама

Менеджмент бойынша Сапа басқарудың жеті әдіснамасы (Seven Basic Tools of Quality) мыналар:

• Исикава диаграммасы (Ishikawa diagram) - жарамсыз себептерді тауып шығу жүйесі;
• Тізгіндеу картасы (Control chart) - үлгінің орташа мәнін негіз етіп, жоғары төмендік шегін анықтау, жеті әсерге （Rule of 7） мән беру;
• Парето диаграммасы (Pareto chart) - менеджмент сапасын тексеруде және сапалылықты іске асыруда қолданылатын әдіснама;
• Гистограмма (Histogram) - статистика әдісі арқылы сандық анализ жасау әдіснамасы;
• Тексеру кестесі (Check sheet) - сандық және сапалық деректерді тауып, нақты тексеруді іске асыру әдісі;
• Стратификация (Stratification) - материалды түрлерге жіктеу арқылы беталыс пен қасиетті айқындау;
• Тарқату диаграммасы (Scatter diagram) - екі айнымалы сандық шама ортасындағы оң, теріс және нөл қатыстылығы.

Қолданылуы

Бұл әдіснама Мазда және Miata машиналарын жасауда тіке қолданылған.

Сыртқы сілтемелер

• Себеп-нәтиже диаграммасы туралы (Ағл.) Мұрағатталған 15 мамырдың 2014 жылы.
• Исикава диаграммасы туралы видео көрсетілім (Ағыл)