Испания — Мальта футбол матчы (1983)

Испания — Мальта футбол матчы (испан: Partido de clasificación para la Eurocopa entre España y Malta) — 1984 жылғы Еуропа чемпионатының іріктеу ойыны. Испания құрамасы 12:1 есебімен жеңіске жетті. Бұл ойын ең даулы матч ретінде тарихта қалды ..

Испания — Мальта (1983)
Турнир	Футболдан 1984 жылғы Еуропа біріншілігі (іріктеу турнирі)
Испания Мальта 12 1
Дата	21 желтоқсан 1983 жыл
Стадион	Бенито Вильямарин, Севилья
Арбитр	Эркан Гёксель
Көрермендер	25 000

Шолу

(Сәкен Сыбанбайдың мақаласы)

Матчқа дейін

Бір қарағанда, 7-топта ешқандай сенсация болуға тиіс емес-ті. Бірінші орын үшін талас испаниялықтар мен нидерландықтар арасында өрбіп, қалған үш команда осылардың ортасында қақпақыл болады деп күткен мамандар, жалпы алғанда, қателескен жоқ. Жарыс соңында қос жүйрік бірдей ұпай жинап, турнир кестесінде қатар тұрды. Енді екеуінің де бір-бірден ойыны қалды, қызық болғанда, екеуі де Мальтаны қабылдайды. Жұрттың бәріне ұпай үлестіріп жүрген шағын арал-мемлекеттің футболшылары 1983 жылғы желтоқсанның 17-сінде Роттердамда қонақта болып, 0:5 есебімен ұтылды. Бұдан соң осы айдың 21-інде Севильяда өтетін соңғы матч алдында Испания құрамасының жағдайы тіптен қиындап кетті. Жо-жоқ, Мальтаны жеңу олар үшін түк емес қой, қиыны – аса ірі есеппен ұту. Өйткені 13 ұпай жинаған Нидерландтың доп айырмасы – 22:6, ал 11 ұпайы бар испандықтарда ол көрсеткіш әлдеқайда нашар – 12:7. Демек, ұпай тең болған жағдайда, доп айырмасы жағынан Нидерланд басым болғалы тұр. Оны басып озу үшін бұлар Мальтаны 11 доп айырмасымен талқандау керек. Мұндай «қиял-ғажайып ертегіге» сенбеген Нидерландықтар нәтижеге онша алаңдамай, финалдық турнирдің жеребесіне дайындала бастады.

Бірақ... Севильядан жеткен сенсациялық ақпарат оларды ғана емес, бүкіл Еуропаны есінен тандыра жаздады: Испания – Мальта – 12:1!

Матч

Бір қарағанда, мән беруге де тұрмайтын осы матчтың тұла бойы – тұнған драма! Испандықтар салған жерден алға ұмтылған. 2-минутта шабуылшы Франсиско Карраско қарсылас қақпасына таяй беріп, қорғаушыларға соқтығып жығылды. Телеқайталауда ойын ережесінің айып алаңына «кіреберісте», яғни оның сыртында бұзылғаны аңғарылады, бірақ түрік төрешісі Еркан Гөксел ойланбастан 11 метрлік нүктені нұсқады. Алайда Хуан Антонио Сеньор алаң иелері үшін аса қымбат пенальтиді тура бағанаға сарт еткізді! 7-минутта мальталық қақпашының қателігін пайдаланған Мануэль Сарабияның соққысын қақпа сызығында тұрған қорғаушы кері қайтарып жіберді. 8-минутта қақпашымен жекпе-жек шыққан Виктор Муньос басқа бағананы «дәл көздеді»: алғашқы он минутта-ақ испандықтар үш гол соғуы керек еді!

Ақыры жанкүйерлер тағатсыздана күтіп отырған алғашқы гол 16-минутта торға енді (Карлос Сантильяна баспен дәл соқты) – 1:0. Испан футболшылары допты тездетіп алаң ортасына жеткізу үшін бір-бірімен таласып жатты. Осы қарбаласта біреудің шынтағы мальталық қорғаушы Саймон Тортеллдың тұмсығына тиіп кетіп, оған дәрігерлік көмек көрсетілді. Төреші бұзақының кім екенін байқамай қалды ма, әйтеуір ешкімге сары қағаз көрсеткен жоқ. Ойын екі минуттан соң әзер жалғасты. 24-минутта қонақтар өздерінің осы ойындағы жалғыз қауіпті шабуылын ұйымдастырды – Сильвио Демануэльдің 25 метрден далбасалап тебе салған добы Антонио Маседаның... жамбасына тиіп, бағытын өзгертті де, басқа бұрышқа құлаған қақпашы Франсиско Буйоның көзін бақырайтып қойып, торға күмп берді – 1:1! Ойын бітуге 65 минут қалды, ал испандықтарға әлі де сол 11 голды соғу керек!

Осыны түсінді ме, әйтеуір Мигель Муньостың шәкірттері іске ерекше ерік-жігермен кірісті. 26 және 29-минуттарда Сантильяна қос доп соқты. Екінші таймды Испания футболшылары тіпті қарқынды бастады. 48 және 57-минуттарда Иполито Ринкон, 61 және 63-минуттарда Маседа екі-екіден көзге түсті – 7:1. Үзілістен кейін мальталықтардың аяғына мүлде доп тиген жоқ. 64-минутта Ринкон осы ойындағы екінші хет-трикке қол жеткізді – кейінгі 135 секундта байғұс Джон Бонелло тордан үш доп алып шықты! 76-минутта Сантильяна және бір гол соғып, әріптесінен тағы озып еді, үш минуттан соң қапталдан әуелетіп тасталған «мыңыншы пасқа» Ринкон бұрын жетіп, «Реал» шабуылшысының көрсеткішін қайталады – бір ойында қос «покер», ал есеп болса 10:1! Испан телекомментаторлары соғылған голдарды емес, енді нешесі қақпаға енуі қажет екенін есептеп, естері шығып жатыр – төрт, үш, екі... 80-минутта Сеньор алыстан теуіп еді, әлсіздеу шыққан соққы қақпа алдында тұрған Сарабияға таптырмас пас болып шықты – 11:1!

84-минут. Дүниенің жартысын дүр сілкіндірген испан спектаклінің шарықтау шегі! Және қандай символизмге бай сәт десеңізші! 3-минутта пенальти соға алмаған сормаңдай Сеньордың өз айыбын жуып-шаймақ болған кезекті соққысы басқа емес, тура Мальтаның жалғыз сенсация-голының авторы Демануэльге тиіп барып, тордан тыныштық тапты – 12:1!!! Бақыттан бастары айналған испан футболшылары Севильяның «Бенито Вильямарин» стадионының жасыл алаңына спектакльдің бас режиссері Мигель Муньосты алақандарына салып алып шықты. Испания басты қарсыласын доп айырмасы жағынан ғана емес, оның жалпы саны жөнінен де басып озды – 24:8 (ал голландықтарда 22:6).

Матчтан соң

Ашуға булыққан Нидерланд атқамінерлері УЕФА-ға қарсылық хат жолдап, бұл ойынның «өзара келісілгенін» дәлелдеуді, сосын «спорт этикасына жат әрекетке барған» Испанияны барынша қатаң жазалауды өтінді. Бірақ Еуропа футболының басшылары матчты әрі зерттеп, бері зерттеп, «әй, осының түбі шикі-ау» дейтіндей ешқандай кілтипан таба алмады. Ұстап алар бір ілік жоқ! Сөйтіп, испандықтар финалдық турнирге жолдама алды, ал голландықтар чемпионатты теледидардан ғана көретін болды.

Детальдар

21 желтоқсан 1983 20:15	Испания 12 : 1 Мальта Сантильяна  15', 26', 28', 75' Иполито Ринкон  46', 55', 63', 78' Антонио Маседа  60', 62' Мануэль Сарабиа  80' Хуан Антонио Сеньор  83' Голдар Демануэле  24'	«Бенито Вильямарин», Севилья Көрермендер саны: 25 000 Төреші: Эркан Гёксел

Испания

Мальта