Нидерланд Ұлттық футбол құрамасы

Нидерланд Ұлттық футбол құрама командасы (нидер. Nederlands voetbalelftal) — Нидерландыны халықаралық матчтар мен футболдан турнирлерде ұсынады. Команда елдегі футбол ұйымының негізгі басқарушысы Нидерланд федерациясының Корольдық футбол қауымдастығы басқаруымен жиналады.

Нидерланд Ұлттық футбол құрамасы
Лақап аты	Сарғылт (Oranje) Желікпе Апельсин Ұшатын Голландық
Конфедерация	УЕФА
Федерация	Нидерланд корольдық футбол одағы
Бас бапкері	Рональд Куман
Капитаны	Вирджил ван Дейк
Ең көп ойын саны	Уэсли Снейдер (134)
Үздік бомбардир	Робин ван Перси (50)
ФИФА рейтингі	7 (18. 07. 2024)
Формасы
Негізгі форма Қонақтық форма
Бельгия 1:4 Нидерланд (Антверпен, Бельгия; 30 сәуір 1905 жыл)
Нидерланд 11:0 Сан-Марино (Эйндховен, Нидерланд; 2 қыркүйек 2011 жыл)
Германия 7 — 0 Нидерланд (Кёльн, Германия; 21 қазан 1959 жыл)
Қатысу	9 (бірінші 1934)
Жетістіктері	2-ші орын (1974, 1978 және 2010)
Еуропа чемпионаты
Қатысу	8 (бірінші 1976)
Жетістіктері	Чемпиондар (1988)

Тарихы

Тұтасқан (тотальды) футбол мен 80-90 жж

Нидерланд футбол құрамасы 1904 жылы-ақ құрылып, алғашқы кездесуін 1905 жылы 30 сәуір күні Бельгияға қарсы өткізіп, сырт алаңда 4:1 есебімен ойсырата ұтты. Бірақ ұзақ жылдар бойы әлемді мықтылығымен мойындата алмады, 1934, 1938 жылдары әлем чемпионатына қатысқанымен, бірінші раундта-ақ жарыстан шығып қалды.

Жетпісінші жылдардың басында Йохан Кройф, Ари Хаан, Роб Ренсенбринк, Йохан Неескенс, Джонни Реп секілді футболшылар өсіп-жетілген соң құрама анағұрлым күшейді. Ұзақ жылдарды араға тастап, 1974 жылы ГФР-де өткен әлем чемпионатына қатысты. Бұл турнирде құраманы Ринус Михелс жаттықтырып, футбол ойнаудың жаңа үлгісін әлемге танытты. Ол "Тұтасқан футбол" деп аталатын тактика болатын. Ол — күллі команда мүшелері бір жұдырықтай жұмылып, алаңның кез-келген тұсында қарсыластарын ықтырып әкете алатын жаңа әдіс-тұғын. Топтық турнирден іркілимей өтті де, екінші айналымда Аргентина, ГДР, Бразилия секілді құрамалармен бір топқа түсіп, үш ойында да жеңіске жетті. Тек финалда ғана ГФР құрамасынан 1:2 есебімен ұтылып қалды.

1976 жылғы Еуропа чемпионатында жартылай финалда сүрінді де, 1978 жылғы әлем чемпионатында тағы да финалға дейін жетті. Бұл жолы құрамада Йохан Кройф жоқ болса да, команда 1974 жылғыдан кем ойнамады. Топтық турнирде екінші орынмен шыққанымен, екінші айналымда Италия мен Аустрияны ұтып, ГФР құрамасымен тең ойнады да, финалға шықты. Финалда Аргентинадан 1:3 есебімен ұтылып қалды.

Осы чемпионаттан соң тұтасқан футбол өкілдері біртіндеп құрамадан кете бастады да, 1980 жылғы Еуропа чемпионатында Нидерланд құрамасы топтан шыға алмай қалды.

ӘЧ-1998

Сәкен Сыбанбайдың мақаласынан

Сонау 70-жылдарда қатарынан екі рет финалға шыққан суперкомандадан кейін Голландия біраз уақыт әлемдегі жетекші елдердің санатынан шығып қалды. 1982, 1986 жылдары тіпті финалдық турнирге де бара алмады. 1990 жылы топтық кезеңдегі 3 ойында бір рет те жеңіске жете алмағаны аз болғандай, 1/8 финалда немістерден ұтылып қалды. 1994 жылы ширек финалда Бразилияға жол берді. Ақыры 1998 жылы алтын жүлденің өзінен үміті бар өте мықты команда жасақталды.

Дегенмен, бірінші турдағы Голландия – Бельгия (0:0) құрамаларының ойыны жанкүйер үмітін ақтай алмады. Екі команданың да шабуылынан гөрі қорғанысы мығым болды. Голландия әдеттегідей үш шабуылшымен ойнаса да, жеңіске жете алған жоқ. Доп соғудың орнына Клюйверт дөрекілік көрсетіп, 81-минутта төрешіден «қызыл қағаз» «сыйға» алды да, алаңнан кетуге мәжбүр болды. Екінші турда Хиддинк шәкірттері Оңтүстік Кореяны талқандап тастады – 5:0! Үшінші турда 18-минутқа дейін-ақ екі гол соғып тастағанымен, ойын соңында мексикалықтардың есепті теңестіруіне мүмкіндік беріп қойды – 2:2.

1/8 финалда Голландия футболшылары 2:1 есебімен югославтарды ұтты. Комленович таразы басын теңестірген соң арада небәрі үш минут өткенде төреші Хиддинк командасының қақпасына 11 метрлік белгіледі. Бірақ Миятович соққының дәлдігіне емес, күшіне көбірек маңыз берсе керек, доппен қақпа маңдайшасын солқ еткізді де қойды. Осыдан кейін-ақ псхологиялық үстемдік голланд футболшыларына ауысып жүре берді. Ақыры матч соңында Давидс алыстан бағыттаған әдемі соққысымен командасын ширек финалға алып шықты.

Қорғаныстан гөрі шабуылға көбірек көңіл бөлетін Голландия және Аргентина құрамаларының ширекфиналдық белдесуі де қызықты өтті. Клюйвертке Бергкамп баспен өте ыңғайлы пас тастаса, Клаудио Лопеске тек Веронның пасы ғана емес, жасанды офсайд жасауда қателескен голланд қорғаушылары да «көмектесті». Таймның басында Кокудың соққысы бағанаға тисе, Давидс пен Йонктың алыстан тепкен доптарына Роа тосқауыл бола білді. Аргентиналықтар да қарап қалған жоқ, 37-минутта Ортега тепкен доп қақпа бағанасына сарт ете түсіп, Ван дер Сардың зәресін алды.

Екінші таймда Голландия тоқтаусыз шабуылдаумен болды. Аргентиналықтардың сәл осалдау тұсы қос қаптал екенін ұққан олар алаңның ана шетінен де, мына шетінен де минут сайын қауіп төндіріп, қарсыласын қатты састырды. Ортега мен оның әріптестеріне алаң ортасынан әрі қарай өтудің өзі мұңға айналды. Тек 63-минутта ғана олар қарсы шабуыл ұйымдастыру бақытына ие болып еді, Батистута керемет сойқан соққымен оң жақ бағананы солқ еткізді. Алайда бұл қақпаның дірілі басылмай жатып, қарсы жаққа гол кіріп кете жаздады. Ойынға қосылғанына он секунд өтпей-ақ Овермарс оң қанаттан әуелетіп айып алаңына пас тастап еді, Клюйверт оны баспен дәл «тоғыздыққа» тураласа да, сілеусінше секірген Роа әрең дегенде сыртқа қағып үлгерді.

Матч аяқталуға 17 минут қалғанда екінші ескертуін алған голланд қорғаушысы Нуман алаңнан қуылды. Еуропалықтар, амал жоқ, артқа шегінді. Дегенмен Аргентина футболшылары шабуылда шапшаңдық пен жинақылық таныта алмай, бір ойыншысы кем қарсыласын тықсыра түсудің орнына... өз қақпасына доп жіберіп алды. Бәріне кінәлі Ортега еді: ол голланд қақпашысын баспен ұрып құлатқаны үшін қызыл карточка алды. Дәл осыны күтіп тұрғандай Франк Де Бур 50 метр қашықтықтан Бергкампқа ғажап пас тастады. Ол әлгі оқиғадан соң абыржып қалған Айяланы алдап өтіп, жеңіс добын соқты...

Жартылай финалдағы Бразилия – Голландия матчы тамаша футбол спектаклі болды. Тең өткен бірінші тайм бітіп, екінші кезең бастала бере Загаллоның командасы алға шықты: Ривалдоның сол қанаттан тастаған добына қорғаушылардан бұрын жеткен Роналдо оны жанұшыра ұмтылған қақпашыдан асырып, торға дәл түсірді. Голландтықтар көп есеңгіреген жоқ. Екінші таймда әлем чемпиондарын кәдімгідей тықсыра бастады. Шабуылшы Клюйверт бүкіл матч бойына қақпаны 9 рет нысанаға алды, бірақ үнемі қателесумен болды. Оның тек 10-соққысы ғана нысанаға дарыды: әмбебап Коку бразилиялықтар иеленіп кеткен доптың өзін асқан жанкештілікпен тартып алып, оң қанатта жалғыз тұрған Рональд Де Бурға жеткізді. Егіздің сыңары оң аяғына оңтайлы келе қалған ала допты әуелетіп Клюйвертке қарай асырды – 1:1. Тең аяқталған ойыннан соңғы пенальти сериясында әдеттегідей ең жақсы ойнаған футболшылар қателесті (Коку мен Р. Де Бур).

Голландия-1998, сөз жоқ, финалда ойнауға әбден лайық еді... Ал қола жүлде үшін таласта көңіл-күйі түскен голландықтар Хорватиядан ұтылып қалды (1:2).

Жаңа ғасырда

2000 жылғы Еуропа чемпионаты Нидерланды мен Бельгияда өтті. Нидерланды құрамасы алаң иелері ретінде жақсы ойын көрсетті, топтық турнирде үш ойында да жеңіске жетті (қарсыластарының бірі 1998 жылғы әлем чемпионы мен болашақ чемпион Франция еді). 1/4 финалда Югославияны 6:1 есебімен ұтып, қарсыластарының бәрін шошытты. Бірақ голдарының бәрін осы матчта соғып тауысқандай, жартылай финалда Италиямен ойында жолдары болмай-ақ қойды. Матч барысында Клюйверт пен Франк де бур екі рет пенальтиден мүлт кетті. Оның үстіне италиялықтар 10 ойыншымен ғана қалды да, басымдық толықтай Нидерланды жақта болды. Алайда негізгі және қосымша уақытта есеп ашылмай, пенальтилер сериясында 1:3 есебімен ұтылды да, жарыстан шығып қалды.

2002 жылғы әлем чемпионатына жолдама ала алмады. 2004 жылғы Еуропа чемпионатында жартылай финалға дейін жетіп, Португалиядан 1:2 есебімен ұтылып қалды. 2006 жылғы әлем біріншілігінде де Португалия бұларға тосқауыл болды: 1/8 финалда 0:1 есебімен жеңілді.

2008 жылғы Еуропа чемпионатын сұмдық бастағанымен (топтық кезеңде Франция, Италия, Румыния құрамаларын тізе бүктірді), 1/4 финалда күтпеген жерде Ресейден 1:3 есебімен ұтылып қалды.

Одан кейінгі ірі турнирлерде 2010 және 2014 жылғы әлем чемпионаттарында жарқырай алды, 2010 жылы финалда Испаниядан, 2014 жылы жартылай финалда Аргентинадан сүрінді. 2016 жылы Еуропа чемпионаты мен 2018 жылғы әлем біріншілігіне жолдама ала алмады.

2018/19 жылғы Ұлттар Лигасында топтық турнирде Франция мен Германияны артқа тастап, жартылай финалға шықты.

Рекордшылар

2018 жылғы 8 қыркүйек күнгі

Көп ойын өткізгендер

	Футболшы	ЖЖ	Матч	Гол	Минут
1	Уэсли Снейдер	2003—2018	134	31	9750
2	Эдвин ван дер Сар	1995—2008	130	-89	11 463
3	Франк де Бур	1990—2004	112	13	9271
4	Рафаэл ван дер Варт	2001—2013	109	25	6938
5	Джованни ван Бронкхорст	1996—2010	106	6	8215
6	Дирк Кёйт	2003—2014	104	24	6875
7	Робин ван Перси	2005 —	102	50	7317
8	Филлип Коку	1996—2006	101	10	8001
9	Арьен Роббен	2003—2017	96	37	7394
10	Джон Хейтинга	2004—2013	87	7	7031
	Кларенс Зеедорф	1994—2008	87	11	5982
12	Марк Овермарс	1993—2004	86	17	5755
13	Йорис Матейсен	2003—2012	84	3	7007
	Арон Винтер	1987—2000	84	6	5142
15	Руд Крол	1969—1983	83	4	7399

Көп гол соққандар

	Футболшы	ЖЖ	Гол	Матч	орт.ес	Минут	Минут/гол
1	Робин ван Перси	2004—	50	102	0,49	7317	146
2	Клас-Ян Хюнтелар	2006 —	42	76	0,55	4339	103
3	Патрик Клюйверт	1994—2004	40	79	0,51	5816	145
4	Деннис Бергкамп	1990—2000	37	79	0,47	6339	171
	Арьен Роббен	2003—2017	37	96	0,39	6795	184
6	Фас Вилкес	1946—1961	35	38	0,92	3450	99
7	Руд ван Нистелрой	1998—2011	35	70	0,50	4543	130
8	Абе Ленстра	1940—1959	33	47	0,70	4260	129
	Йохан Кройф	1966—1977	33	48	0,69	4282	130
10	Уэсли Снейдер	2003—2018	31	134	0,23	9750	315
11	Беб Бакхёйс	1928—1937	28	23	1,22	2070	74
12	Кик Смит	1935—1946	26	29	0,9	2587	100
13	Рафаэл ван дер Варт	2001—2013	25	109	0,23	6938	278
14	Марко ван Бастен	1983—1992	24	58	0,41	4844	202
	Дирк Кёйт	2003—2014	24	104	0,23	6875	287

Атақты бапкерлері

(Бәрі де нидерландылықтар)

• Ринус Михелс (1974; 1984—1988)
• Эрнст Хаппель (1978)
• Дик Адвокат (1992—1994; 2002—2004; 2017)
• Гус Хиддинк (1994—1998; 2014—2015)
• Франк Райкард (1998—2000)
• Луи ван Гал (2000—2002; 2012—2014)
• Марко ван Бастен (2004—2008)
• Берт ван Марвейк (2008—2012)
• Данни Блинд (2015—2017)

Жетістіктері

• Еуропа чемпионы: 1988
• Еуропаның қола жүлдегері: 1992, 2000, 2004
• Әлемнің күміс жүлдегері: 1974, 1978, 2010
• Әлемнің чемпионатының жартылай финалисі: 1998

Сілтемелер

• Құраманың 1905 жылдан бергі барлық матчтары Мұрағатталған 12 қазанның 2014 жылы.