Футболдан Еуропа чемпионаты
Футболдан Еуропа чемпионаты (ағылш. UEFA European Championship) — УЕФА басшылығымен өткізілетін ұлттық құрамалар арасындағы ең негізгі жарыс. 1960 жылдан бастап жарыс 4 жылда бір рет Футболдан әлем чемпионаттарының арасында өткізіліп тұрады. Турнир басында Еуропа ұлттарының кубогы деп аталды, ал 1968 жылы атауын Футболдан Еуропа чемпионатына ауыстырды, ал турнир болса ресми мәртебесін алды[1].
| Футболдан Еуропа чемпионаты | |
| UEFA European Football Championship | |
| Мемлекет | |
|---|---|
| Қаланған |
1960 |
| Командалар саны |
24 (финал) |
| Әрекеттегі чемпион |
|
| Атағы ең көп | |
| Сайт | |
 Футболдан 2020 жылғы Еуропа біріншілігі | |
ТарихыӨңдеу
Алғашқы Еуропа чемпионаты 1960 жылы Францияда өткізілді. Франция - Eуропа чемпионатын үш рет өткізген жалғыз ел. 1984, 2016 жылдары да турнир осы елдe өтті.
1980 жылға дейін финалдық турнирлерге тек төрт құрама ғана қатысты. 1980-1992 жылдары сегіз құрамаға көбейтілді. Ал 1996-2012 жылдары 16 құрама қатысты. 2016 жылдан бастап 24 құрама қатысатын болды.
1980 жылға дейін үшінші орын иесін анықтау үшін матч өткізіліп тұрды. 1984 жылдан бастап үшінші орын үшін ойналмайтын болды, жартылай финалда жеңілген екі құрама да қола жүлдегер атана беретін болды.
| Жыл | Іріктеуге қатысқан командалар саны |
Іріктеудегі командалар саны | әр орынға шаққанда |
|---|---|---|---|
| 1960 | 4 | 17 | 4,25 |
| 1964 | 4 | 28 | 7 |
| 1968 | 4 | 31 | 7,75 |
| 1972 | 4 | 32 | 8 |
| 1976 | 4 | 32 | 8 |
| 1980 | 7 | 31 | 4,43 |
| 1984 | 7 | 32 | 4,57 |
| 1988 | 7 | 32 | 4,57 |
| 1992 | 7 | 33 | 4,71 |
| 1996 | 15 | 47 | 3,13 |
| 2000 | 14 | 49 | 3,5 |
| 2004 | 15 | 50 | 3,33 |
| 2008 | 14 | 50 | 3,57 |
| 2012 | 14 | 51 | 3,64 |
| 2016 | 23 | 53 | 2,30 |
| 2020 | 23 | 55 | 2,40 |
ҚатысушыларӨңдеу
Финалдық турнирлерге 38 құрама қатысты
| Турнирге қанша рет қатысқандығы |
Құрама |
|---|---|
| 13 |  Германия (ГФР)
|
| 11 |  Испания  Чехия / Чехословакия
|
| 10 |  Франция  Нидерланд Италия  Англия
|
| 9 |  Дания
|
| 8 |  Португалия
|
| 7 |  Швеция  Ресей /  ТМД
|
| 6 |  Бельгия  Хорватия
|
| 5 |  КСРО  Румыния  Югославия  Швейцария  Түркия
|
| 4 |  Грекия  Мажарстан Польша
|
| 3 |  Ирландия  Украина  Аустрия  Шотландия
|
| 2 |  Болгария Уэльс  Словакия
|
| 1 |  Норвегия Словения Латвия Исландия Солт. Ирландия  Албания  Солт. Македония Финляндия
|
ЖүлдегерлерӨңдеу
| Жыл | Өткізілген орны | Финал | 3 орын үшін | Голдар | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Чемпион | есеп | Финалист | 3 орын үшін | есеп | 4-орын | Барлығы | Орта есеппен | |||
| 1960 | Франция
|
КСРО |
2:1 қосымша уақытта |
 Югославия
|
 Чехия
|
2:0 |  Франция
|
17 | 4,25 | |
| 1964 |  Испания
|
Испания
|
2:1 | КСРО
|
 Мажарстан
|
3:1 қосымша уақытта |
Дания
|
13 | 3,25 | |
| 1968 |  Италия
|
Италия
|
1:1 переигровка 2:0 |
Югославия
|
Англия
|
2:0 | КСРО
|
7 | 1,4 | |
| 1972 |  Бельгия
|
ГФР
|
3:0 | КСРО
|
Бельгия
|
2:1 | Мажарстан
|
10 | 2,5 | |
| 1976 | Югославия
|
Чехия
|
2:2 пен (5:3) |
ГФР
|
Нидерланд
|
3:2 қосымша уақытта |
Югославия
|
19 | 4,75 | |
| 1980 |
Италия
|
ГФР
|
2:1 | Бельгия
|
Чехия
|
1:1 пен |
Италия
|
27 | 1,93 | |
| Жыл | Өткізілген орны | Финал | 1/2 финалда жеңілгендер(1) | Голдар | ||||||
| Чемпион | есеп | Финалист | Чемпионнан жеңілген құрама | Финалистен жеңілген құрама | Барлығы | Орта есеппен | ||||
| 1984 | Франция
|
Франция
|
2:0 | Испания
|
Португалия
|
Дания
|
41 | 2,73 | ||
| 1988 | ГФР
|
Нидерланд
|
2:0 | КСРО
|
ГФР
|
Италия
|
34 | 2,27 | ||
| 1992 |  Швеция
|
Дания
|
2:0 |  Германия
|
Нидерланд
|
Швеция
|
32 | 2,13 | ||
| 1996 |  Англия
|
Германия
|
2:1 алтын гол |
Чехия
|
Англия
|
Франция
|
64 | 2,06 | ||
| 2000 | Бельгия/ Нидерланд
|
Франция
|
2:1 алтын гол |
Италия
|
Португалия
|
Нидерланд
|
85 | 2,74 | ||
| 2004 |  Португалия
|
 Грекия
|
1:0 | Португалия
|
Чехия
|
Нидерланд
|
77 | 2,48 | ||
| 2008 |  Аустрия/ Швейцария
|
Испания |
1:0 | Германия
|
Ресей
|
 Түркия
|
77 | 2,48 | ||
| 2012 |
 Польша/ Украина
|
Испания |
4:0 | Италия
|
Португалия
|
Германия
|
76 | 2,45 | ||
| 2016 |
Франция
|
Португалия |
1:0 қосымша уақытта |
Франция
|
Уэльс |
Германия
|
108 | 2,12 | ||
| 2020 |
Еуропа |  Италия
|
1:1, пен 3:2 |  Англия
|
 Дания
|
 Испания
|
142 | 2,78 | ||
Жалпы медальдар саныӨңдеу
| Орын | Ел | Алтын | Күміс | Қола | Барлығы |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Германия
|
3 | 3 | 3 | 9 |
| 2 | Испания
|
3 | 1 | 1 | 5 |
| 3 | Италия
|
2 | 2 | 1 | 5 |
| 4 | Франция
|
2 | 1 | 1 | 4 |
| 5 |  КСРО
|
1 | 3 | 0 | 4 |
| 6 | Чехословакия/ Чехия
|
1 | 1 | 3 | 5 |
| Португалия
|
1 | 1 | 3 | 5 | |
| 8 | Нидерланд
|
1 | 0 | 4 | 5 |
| 9 |  Дания
|
1 | 0 | 2 | 3 |
| 10 | Грекия
|
1 | 0 | 0 | 1 |
МергендерӨңдеу
14 гол
Криштиану Роналду 9 гол
Мишель Платини (Франция)
Алан Ширер (Англия)- Антуанн Гризманн (Франция)
- Антуан Гризманн (Франция)
- Тьерри Анри (Франция)
Златан Ибрагимович (Швеция)
Патрик Клюйверт (Нидерланды)- Руд ван Нистелрой (Нидерланды)
- Нуну Гомеш (Португалия)
- Уэйн Руни (Англия)
- Ромелу Лукаку (Бельгия)
Милан Барош (Чехия)- Марко ван Бастен (Нидерланды)
- Зинедин Зидан (Франция)
Юрген Клинсманн (Германия)
Саво Милошевич (Югославия)
Фернандо Торрес (Испания)- Марио Гомес (Германия)
- Патрик Шик (Чехия)
ДереккөздерӨңдеу
- ↑ M. Macho, Zlatá kniha fotbalu. Druhé rozšířené vydání