Ишпақай (т.ж.б. – б.з.б. 674 жылы) – сақтардың бір бөлігінің билеушісі. Көне деректерде оның сақтар көсемі болғандығы және Ұлы даланы жұт жайлап, қуаңшылыққа ұрынған соң елін құтқару үшін кеңес құрып, ақыры б.з.б. 8 ғасырда бүгінгі Қазақстан жерінен Қара теңіз жағалауындағы кемерліктерге (қ. Киммерліктер) қарай қоныс аударған көшті бастап барды делінген. Оның үстіне кемерліктер де бір кезде сайын даланың жұтқа ұшырауына байланысты батысқа іргесін ауыстырған сақтар еді. Елу жылға созылған сақтардың (скифтердің) қоныс аудару көші Каспий теңізін жағалап, Қап тауын (Кавказ) асып, ақыры Алдыңғы Азиядағы Ассирия мемлекетіне келіп тіреледі. Ал бұл кезде, Ассирия өзіне қарсы көтеріліске шыққан қол астындағы мидиялықтармен соғысып жатқан еді. Мидиялықтар сақтарды өздеріне туыс көріп Ишпақай дан көмек сұрайды. Сөйтіп, сақтар жаңа қонысқа орнығып үлгерместен, Алдыңғы Азиядағы халықтар арасындағы жанжалға араласып кетеді. Б.з.б. 674 жылы ассириялықтармен болған осы соғыста Ишпақай қаза табады. Оның есімін тарихта қалдырған да осы шайқас.

Сілтемелер

өңдеу

«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том