Ишрак

ИШРАК — мұсылманның 12 ғ-да пай-да болган аян бору философиясы. И-тың идеялық негізі Шығыс халықтары діни ой-нікірінде исламға дейін-ақ қалана бастаған. И-тың нөгізін салушы Сухраварди болды. И-та зоро-астрийлік карама-қарсы екі бастама (жарық пен түнек туралы идея) мен екі дүнне (идеялар дүниесі мен кө-леңкелер дүниесі) туралы платондық ілім негізгі орын алды. Ишракшылар ғылымды теософия және философия-ға бөлді. Теософпяны олар «Эльм әл— илаһи» («құдайшылық ғылымы») деп атады. Бұл ғылым көмегімен абстракті ақиқатты — «нұр әл-анварды» («барлық дүпненін нұры») білуге бо-лады ден есептеді. И. бойынша фпло-софпя — «хикмат Әл — бансия» («диа-лектика ғылымы») төменгі дүние. тү-нек дүпиені зерттейді. Адамда сырткы бес сезіммен қатар ішкі бес сезім бар. Осы ішкі сезімдер, эсіресе «хисс әл-муштарак» (жалпы сезім») жарық және түнек дүннелер арасын жалғас-тырушы буын қызметін атқарады. И-тың идеалистік философиясыпда диа-лектиканың элементтері бар.