Кальций сульфаты
Кальций сульфаты — күкірт қышқылының кальций тұзы. Табиғатта дигидрат CaSO4•2H2O (гипс) түрінде және сусыз ангидрит күйінде кездеседі.
| Кальций сульфаты | ||
| ||
|
| ||
| Жалпы мәліметтері | ||
|---|---|---|
| IUPAC атауы |
Кальций сульфаты | |
| Басқа атаулары |
күкірт қышқыл кальций | |
| Химиялық формуласы |
CaSO4 | |
| Физикалық қасиеттері | ||
| Күйі |
қатты | |
| Мольдік массасы |
136,14 г/моль | |
| Тығыздығы |
2,96[1] г/см³ | |
| Қаттылығы | ||
| Сыну көрсеткіші |
1,521[3] | |
| Жылу қасиеттері | ||
| Балқу t |
1450[4] °C | |
| Ыдырау t |
1450[5] °C | |
| Пайда болу жылулығы |
-1433 кДж/моль[6] | |
| Бу қысымы |
0 мм сын. бағ.[1] | |
| Химиялық қасиеттері | ||
| Ерігіштігі | ||
| Құрылымы | ||
| Кристалдық торы |
орторомбтық[7] | |
| Классификациясы | ||
| CAS нөмірі |
7778-18-9 | |
| PubChem | ||
| EINECS нөмірі |
231-900-3 | |
| SMILES |
[O-]S(=O)(=O)[O-].[Ca+2] (3D-моделі)
| |
| InChI |
1S/Ca.H2O4S/c;1-5(2,3)4/h;(H2,1,2,3,4)/q+2;/p-2
OSGAYBCDTDRGGQ-UHFFFAOYSA-L | |
| RTECS |
WS6920000 | |
| ChEBI |
31346 | |
| ChemSpider | ||
| Қауіпсіздігі | ||
| Рауалы концентрациясы |
2 мг/м3[8] | |
| ӨД50 |
>3000 мг/кг (егеуқұйрықтар, пероральді)[9] | |
| NFPA 704 |
0
1
0
| |
| Егер басқаша көрсетілмесе, деректер стандартты жағдайлар (25 °C, 100 кПа) үшін беріледі. | ||
Физикалық қасиеттері
өңдеу
Сусыз кальций сульфаты — түссіз суда нашар еритін кристалды зат. Гипсті 100°С-қа дейін қыздырғанда, жартылай гидратқа немесе алебастрға CaSO4•½H2O айналады. Оны суға илесе қатып, қайта гипске айналады.
Қолданылуы
өңдеуКальций сульфаты құрылыста және медицинада қолданылады. 1300°С температурада күйдірілген гипс, ангидрит цементтеуші ерітінділер жасауда пайдаланылады[10]. 1970 жж. дейін Уайтхэвенде (Камбрия, Ұлыбритания) күкірт қышқылы ангидриттен өндірілді[11]:
Дереккөздер
өңдеу- ↑ a b CALCIUM SULFATE | CAMEO Chemicals | NOAA (ағыл.). Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 мамыр 2017. Тексерілді, 16 мамыр 2020.
- ↑ Calcium Sulphate - an overview | ScienceDirect Topics (ағыл.). Тексерілді, 16 мамыр 2020.
- ↑ Refractive index of CaSO4 (Calcium sulfate) - Querry-γ (ағыл.). Тексерілді, 16 мамыр 2020.
- ↑ Hazardous Substance Data Bank (HSDB) : 902 - PubChem (ағыл.). Тексерілді, 16 мамыр 2020.
- ↑ a b ICSC 1589 - CALCIUM SULFATE (ANHYDROUS) (ағыл.). Тексерілді, 16 мамыр 2020.
- ↑ Zumdahl, Steven S. Chemical Principles 6th Ed. — Houghton Mifflin Company, 2009. — Б. A21. — ISBN 978-0-618-94690-7.
- ↑ Investigation of the Crystal Structure of γ-CaSO4, CaSO4 · 0.5 H2O, and CaSO4 · 0.6 H2O by Powder Diffraction Methods - ScienceDirect (ағыл.). Тексерілді, 16 мамыр 2020.
- ↑ ГН 2.2.5.1313-03 - ПДК вредных веществ в воздухе рабочей зоны - www.dioxin.ru (орыс.). Басты дереккөзінен мұрағатталған 30 қазан 2019. Тексерілді, 16 мамыр 2020.
- ↑ a b Material Safety Data Sheet - Spectrum Chemical (ағыл.) (PDF) (20 May 2011). Тексерілді, 16 мамыр 2020.
- ↑ Қазақстан Энциклопедиясы
- ↑ National Trust sponsored research on Whitehaven coalfield (ағыл.). — «Marchon quickly went over to an alternative process using anhydrite or gypsum (calcium sulphate), and producing cement as well as sulphuric acid; the anhydrite was mixed with shale or marl, and roasted in a kiln (a rotary metal-shelled piece of plant, rather than an earthfast structure) to produce sulphur trioxide gas plus cement clinker.» Басты дереккөзінен мұрағатталған 29 желтоқсан 2019. Тексерілді, 16 мамыр 2020.
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |