Карен Армстронг

Карен Армстронг - (1944 жылы 14 қарашада Англиядағы Уоркстершир қалашығында туылған) - салыстырмалы дінтану саласында кеңінен танылған британдық дінтанушы, философ және публицист. . Өзінің өмірбаяны туралы жазған мәліметтерде Карен, жастайынан діни рәсімдер мен жоралғыларға, құлшылық үлгілері мен сырына қатты қызығып, әке-шешесінің айтқан әңгімелеріне имандай сенетін. Библиядағы барлық пайғамбарларға қатысты оқиғаларды тыңдаған сайын көз алдына қаншама бейнелер көрініп, оны басқа бір тылсым әлемге жетелеп кететіндей сезінетін. Карен Армстронг 1962–1969 жылдар аралығында, ақылды қалпында, алайда кәмелеттік жасқа жете қоймаған шағында монахтық тіршілік кешті. Осылайша Карен үшін орындалған арман сияқты көрінгенмен, монастырьда біреумен достық қарым-қатынас орнатуға тыйым салынуы, рұқсаттың берілмеуі, ондағы суық қарым-қатынас оны бірте-бірте монахтықтан торықтырып жібереді. Әйтсе де ол монастырьдағы жағдайды түзету үшін әрекет жасайды.Монастыр тіршілігіне реформа қажет екендігін айтып, оларды сынайды. Монах болып жүрген кезде 1966 жылдың соңғы кезінде Оксфорд университетінің «Қасиетті Анна» факультетіне құжаттар тапсырып, бакалавр дәрежесін иеленіп, диплом алғаннан кейін Лондон университетінде заманауи әдебиет бойынша дәріс беруге кіріседі. Әрі қарай тереңдей түсіп, сол университетте ағылшын ақыны Лорд Альфред Теннисон (1809–1892) жайында докторлық диссертациясын жазады.

Карен Армстронгтың шығармалары

Карен Армстронгтың Исламға қатысты шығармасы «Muhammad: A Biofraphy of the Prophet» (Victor Gollanez, England 1991). Армстронг бұл кітабында Батыс жұртшылығында бірнеше ғасырлар бойы Мұхаммед пайғамбарға қатысты айтылған сындарды сараптай отырып,пайғамбардың өмірін зерттейді.«Islam: A Short History» (Modern Library, New York 2000) автор бұл шығармасында Ислам дінінің қалыптасу кезеңдері, Мұхаммед пайғамбардың өмірбаяны, Мұхаммед пайғамбардан кейінгі кезеңді талдап, оған қатысты деректер негізінде көптеген жасырын тұстарын ашып көрсетуге тырысады.Карен Армстронг адамзат тарихындағы Исламның орны мен маңызын сараптап, талдауға,зерделеуге көп еңбек сіңірген. Сондықтан Исламға деген көзқарасы айқын аңғарылады.Карен Армстронг мұсылмандардың барлық жерде Тәңірді ұлықтауға баса мән беретіндігін,оның көркем есімдерін қайталап жүретіндігін, Алла тағаланы үздіксіз мақтап, пәктейтіндігін тілге тиек етеді. Алла тағала: «Мен бір құпия қазына едім. Өзімнің танылғанымды қаладым және танылу үшін әлемді жараттым», – дейді. Ол бұл жерде онтологияның негізінде «мағрифатуллаһ», яғни, «Алланы тану» мәселесінің басты орынға қойылғандығын жазады.

«Ибрахимнен бүгінге дейінгі Иудаизм, Христиандық және Исламдағы 4000 жылдық ізденіс: Құдайтану баяны» кітабы

Карен Армстронгтың «Ибрахимнен бүгінге дейінгі Иудаизм, Христиандық және Исламдағы 4000 жылдық ізденіс: Құдайтану Баяны» еңбегі Батыстық дінтану саласында үлкен маңызға ие еңбек болды. Себебі ХХ ғасырдың ортасына дейін Батыста Ислам дініне қара күйе жағу, оны «құбыжық» етіп көрсету әрекеттері барынша өршіп тұрған болатын.Карен Армстронг Иса пайғамбардың миссиясының негізгі мәні діндарлар тарапынан бұрмалағандығын ескертеді. Оның сөздерінің тек аз ғана бір бөлігі Інжілде жазылған, ал Інжіл кейіннен Әулие Павел тарапынан құрастырылған дейді.Карен Армстронгтың «Құдайтану баяны» – түптеп келгенде ұғып танылмайтын Құдай жайлы емес. Бұл үш туыстас монотеисттік дін – Иудаизм, Христиандық, Исламдағы Құдай идеясының тарихы жайлы. Осы кітаптың кіріспесінде Карен Армстронг: «монотеизм жақтастары қашанда Құдайды сөзбен түсіндірудің мүмкін еместігін айтып келді, алайда дәл осы мақсатта тілдің барлық бейнелеу қабілетін қолданды. Яхудилердің, христиандардың және мұсылмандардың Құдайы – «сөйлейтін» Құдай, Оның Сөзі барлық үш дінде де маңызды. Құдай Сөзі бүкіл біздің өркениетіміздің тарихын анықтап берді; ендігі кезекте біз үшін «Құдай» сөзінің мәні қаншалықты сақталғанын айқындау қалды» деп жазады.