Каталог

Каталог (грекше katalogos – тізім)

Каталог - 1. Заттардың жүйелі тізбегі көрсетілген өндірістік мөлшерлеу, анықтамалық және жарнамалық басылым. Осы мағынада «Проспект» «Каталог проспект» деген терминдер қолданылмайды; 2. Қараңыз: Кітапхана каталогы.

Карточкалы каталог - нұскалы карточкалармен каталогтық бөлгіштерден жинақталған кітапханалық каталог.

Жергілікті басылымдар каталогы - тақырыбына байланыссыз белгілі аймақ көлемінде басылып шыққан баспа шығармаларының жинақталған каталогы. Бұл шығармаларға жазылған сипаттама карточкалар басылу жылына қарай бөлініп, оның ішінде авторлардың (туынды шығармалардың) аты-жөні мен тақырыбының алфавит реті бойынша орналасады. Жергілікті басылымдар каталогы өлкетану каталогын қосымша толықтырады.

Мерзімді басылымдар каталогы - мерзімді басылымдардың кітапханада бар жиынтығы мен жеке нөмірлері туралы мәліметтер беретін (әдетте алфавит реті бойынша орналасатын) каталог.

Каталогтаушы - баспа шығармаларына кітапхана каталогтарын ұйымдастыратын, библиографиялық сипаттама жазу, жіктеу, пәндеу, жүргізу және редакциялау (саралау) жұмыстарын жүзеге асыратын кітапхана кызметкерлері.

Каталогтау - баспа шығармаларын кітапханалық өндеу, сипаттама жазу, жіктеу және пәндеу, сондай-ақ кітапхана каталогын ұйымдастыруға кіретін процестер мен операциялардың бір бөлігі болып табылатын әдістер мен процестер жиынтығы.

Басылымды каталогтау - орталықтанған каталогтау түрі - каталогтық карточка макетін тікелей кітаптың өзіне басып шығару. Каталогтық айырғыш - жәшіктегі каталог карточкаларынан сәл биіктеу татты материалдан жасалған карточка. Айырғыштарда, бірқатар библиографиялық жазбалардың ортақ белгілерін біріктіретін автор шығармасының (аты-жөні, мекеме аты, пәндік айлар, жіктейтін нұсқа таңба т.с.) Мәліметтері көрсетіледі.

Каталог шкафы - каталогтық карточкалар сақтауға арналған шкаф. Мөлшерлері мен модельдері әртүрлі. Ішінде каталог жәшіктерін орналастыратын ұялардан тұрады. Олар ағаштан, металдан, пластмассалардан турады.

Kітапхана ісінде

Kітапхана қорындағы баспадан шыққан және қолжазба күйіндегі шығармалардың тізімі. Каталог кітапхана қорының мазмұнын көрсетуде, оқырмандардың қажетті кітапты тауып алуында, кітапхана міндеттерін шешуде көмекші құрал болып табылады. Кітапхананың кітап қорын жасайтын түрлі тақырыптағы баспадан шыққан шығармалар мен оқырмандар талабының әрқилылығы Каталогтың күрделі жүйесін құруды қажет етеді. Атқаратын қызметіне қарай кітапхана Каталогы – оқырмандар Каталогы және жұмыс Каталогы болып бөлінеді. Жұмыс Каталогына оқырмандар сирек талап ететін және ескірген әдебиеттердің тізімі енеді. Материалдарды топтастыру жағынан Каталогтар жүйелік, пәндік, әліпбилік, нөмірлі тағы басқа болады. Каталогтарға баспадан шыққан шығармалар түрлері тізіледі: кітаптар, мерзімді басылымдар, графикалық шығармалар, стандарттар, патенттер және авторлық куәліктер. Ірі кітапханаларда кітапхананың толық қорын қамтитын бас Каталогпен қатар бөлімдердің қорын көрсететін Каталогтар құрастырылады. Кітапхананың және кітапханааралық абоненттің ақпараттық қызметі кеңейген сайын жинақтау Каталогның маңызы артады. Ол бірнеше дербес кітапханалардың қорын көрсетеді және территориясына не саласына қарай жасалады. Форма жағынан каталогтар карточкалы Каталог, баспалы каталог(кітап түрінде), блоккарточкалы каталог (блокнот немесе альбом түрінде) болады. Мезгілінде толықтырып, өзгертіп отыруға ыңғайлы болғандықтан, карточкалы каталог көп тараған;

Информатикада

Компьютер дискісіндегі ортақ қасиеттеріне байланысты бір топқа біріктірілген файлдар жиынтығына қойылған атау. Файлдарды каталогтарға біріктіру оларды реттеп орналастырып, дер кезінде жылдам тауып алуға мүмкіндік береді. Каталогқа енгізілген файлдардың параметрлері (сипаттамалары) автоматты түрде жазылып отырады, мысалы, файл аттары, олардың типтері (бағдарламалық, мәтіндік, графиктік, тағы басқа), файлдың байтпен берілген көлемі, оның жазылған немесе соңғы өзгертілген мерзімі, уақыты, файлдың маңыздылығын білдіретін оның қорғаныс түрі (қарапайым, архивтік, тек оқылатын, жасырын, жүйелік). Егер каталогта файл аты жазылса, онда файл осы каталогта сақталады деп айтылады. Каталогта файлдардан басқа ішкі каталогтар да сақталады. Әрбір дискіде негізгі немесе түпкі каталог болады, оған ат қойылмайды (оның аты дискінің атымен бірдей болып саналады). Түпкі каталогқа бірінші деңгейдегі файлдар мен ішкі каталогтар кіреді. Бірінші деңгейдегі каталогқа екінші деңгейдегі файлдар мен каталогтар кіреді, тағы сондай сондай. Дискілерде осындай тәртіппен көп деңгейлі бұтақ тәріздес файлдар жүйесі құрылады. Каталогтарды ағылшынша қосалқы атына сәйкес “директория” деп те айта береді. Жаңа компьютерлерде каталогтарды олардың қағаз құжаттарға сәйкестігіне байланысты “бума” (папка) деп айту қалыптасқан. Дискілерде, мысалы, “бағдарламалар”, “хаттар”, “құжаттар” атты бумалар болуы мүмкін. Аттарына сәйкес, біріншісінде – бағдарламалық файлдар сақталса, екіншісінде – сырттан келген хаттар тұрады, үшіншісінде құжаттар жазылған, тағы сондай сондай.