Кекіре (Oxytropіs)

Кекіре (Oxytropіs) – бұршақ тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдік, кейде шала бұта. Қазақстанда 121 түрі бар, оның 35 түрі – эндемик. Қазақстанның барлық облыстарының жазық далаларындағы өзен-көл алқаптарында, тұзды, сорлы, ұсақ тасты жерлерде және қиыршықтасты биік тау бөктерлерінде, көгалды жерлерде өседі. Кекіренің гүлдері ұсақ әрі көп шоғырланып орналасқан. Жемісі – ұзынша не дөңгелек пішінді бұршақ (үрлеп қойған сияқты). Кекіренің көп тараған түрінің бірі – тықыр кекіре (Oxytropіs glabra). Оның биіктігі 5 – 70 см, жіңішке келген сабағы жерге көлбей өседі, тықыр. Жебе жапырағының түгі сирек болады. Жапырағының ұзындығы 2 – 10 см, сағақтары қысқа түкті. Гүлсидамы ақ, қара түкті, гүлдері шашақ гүлшоғырына топталған. Тостағанша жапырағы қоңырау тәрізді болады. Күлтесі күлгін түсті көк. Маусымда гүлдеп, шілдеде дән салады. Жемісі – бұршақ. Тұқымы бүйрек пішінді тықыр, қоңыр түсті. Тықыр кекіре мен түбітті кекіре (Oxytropіs puberula) – улы өсімдіктер. Алматы кекіресі (Oxytropіs almaatensіs), инелі кекіре (Oxytropіs hystrіx), Қаратау кекіресі (Oxytropіs karatavіensіs), Недзвецкий кекіресі (Oxytropіs nіedzweckіana), Талас кекіресі ( Oxytropіs talassіca), бұдыр кекіре (Oxytropіs echіdna) және Өгем кекіресі (Oxytropіs ugamіca) – тек Қазақстанда ғана өсетін, өте сирек кездесетін өсімдіктер. Сондықтан қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.

Сурет:Oxytropis jaquinii.jpg