Келдыш Мстислав Всеволодович

Келдыш Мстислав Всеволодович(10.2.1911, Латвия, Рига – 24.6.1978, Ресей, Мәскеу) – орыс математигі және механигі, КСРО ҒА-ның академигі (1946), 3 мәрте Социалистік Еңбек Ері (1956, 1961, 1971). Мәскеу мемлекттік университетін бітірген (1931). Орталық аэрогидродинамика институтында, КСРО ғылым академиясының Математика институтында жұмыс істеді. 1937 жылдан Мәскеу мемлекеттік университетінің профессоры, 1953 – 78 жылы КСРО ғылым академиясының Қолданбалы математика институтының директоры. Сонымен қатар КСРО ғылым академиясының вице-президенті(1960 – 61), президенті(1961 – 75) болды. Негізгі ғылыми еңбектері функциялар теориясына, дифференциалдық теңдеулерге, функционалдық анализге, есептеу математикасына, аэрогидродинамикаға, тербелістер теориясына арналған. Келдыш атом және ғарыш техникасының маңызды мәселелерін шешуге өте көп үлес қосты. Ол Қазақстан ғылым академиясының Математика және механика институтының ұйымдастырылуына және онда ғылыми-зерттеу жұмыстарының жүргізілуіне, сондай-ақ республикада математика саласынан ұлттық кадрларды даярлау ісіне үлкен көмек көрсетті. Маңғыстау экогокомбинатында болып, Қазақстандағы атом реакторының қауіпсіз жұмыс істеуіне ақыл-кеңестер берді. Келдыш – КСРО Министрлер Кеңесі жанындағы Ғылым мен техника саласындағы Лениндік және КСРО Мемлекеттік сыйлығы жөніндегі комитеттің төрағасы (1964 – 78), көптеген шет ел академияларының мүшесі болды. 7 рет Ленин орденімен, 3 рет Еңбек Қызыл Ту орденімен, КСРО ғылым академиясының М.В.Ломоносов атындағы (1972) және К.Э. Циолковский атындағы (1972) алтын медальдерімен және көптеген шет ел ордендерімен марапатталған. Лениндік (1937) және КСРО Мемлекеттік (1942, 1946) сыйлығы лауреаты. КСРО ғылым академиясының Қолданбалы математика институты, Мәскеудегі алаң, Ригадағы көше, ғылыми-зерттеу кемесі, Айдағы кратер Келдыштің есімімен аталады. КСРО ҒА 1978 ж. М.В. Келдыш атындағы алтын медаль тағайындады.[1][2]

Дереккөздер: өңдеу

  1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
  2. Математика. Избр. тр., М., 1985; Механика. Избр. тр., М., 1985; Ракетная техника и космонавтика. Избр. тр., М., 1987.