Кеме жабдықтары

Кеме жабдықтары– кеменің жүзуі мен оның навигациялық мақсаттарына пайдаланатын механизмдер мен құрылғылардың жиынтығы. Кеме жабдықтарына бұру, зәкірлік, сүйретпелік, шлюпкалық, шварттық (тыныштандырғыштық), жүктік, леерлік, тенттік (жабындық), т.б. құрылғылар жатады. Бұру құрылғысы кемені басқару үшін қолданылады. Ол бұру тұтқасы және оны машинамен жалғастыратын бөліктен тұрады. Зәкірлік құрылғы рейдте тұрған кемені қайраңға бекіту үшін қажет. Бұл құрылғының құрамында вертлюга мен тағасы бар шынжыр, брашпиль мен шпиль, стопор, зәкір клюзі, шынжыр салынатын қорап, т.б. болады. Шварттық құрылғы зәкірлік құрылғы секілді (тек портта тұрғанда) қызмет атқарады. Басты бөліктері – кнехт, шварт клюздері, болат арқандар, бұлар оралатын шығыр, т.б. Сүйретпелік құрылғы тіркелетін кеме мен сүйретуші кемені жалғастырады. Өздігінен жүретін кемелердің тұмсық жағы және артқы бөлігі (кормасы) осы құрылғылармен жабдықталады. Құрғақ жүк тиейтін кемелердің жүк құрылғысы арнайы жүк люктері, шығырлар және крандармен, ал сұйық жүк кемелері насос, құбыр, т.б. жабдықталады. Шлюпкалық құрылғы кеме апаты кезінде немесе басқа кемелерге көмек беру, құтқару (жолаушылар мен экипаж мүшелерін) кезінде пайдаланылады. Бұл құрылғының құрамында шлюпкалар, оларды сақтау, түсіру, қайта көтеру қондырғылары болады. Леерлі құрылғы кеменің үстіңгі ашық палубасындағы жолаушылар мен экипаж мүшелеріне борттан сыртқа жазатайым құлап кетпеуі үшін қорғаныш болады. Кеменің жоғ. үсті ашық палубасын күн сәулесі мен жаңбырдан қорғау үшін тенттік құрылғы пайдаланылады. Ол әр түрлі құрылымдар арқылы палубаға бекітіледі. Сонымен қатар кеменің жоғ. палубасында (борт жиегіне тақау) немесе корабльдің үстіңгі құрылыстарында кеме рубкасы (жабық бөлме) орналасады. Кеме рубкасы әскери, штурмандық, жүрістік, сигналдық, т.б. болып ажыратылады. Кеме орнын, қозғалыс бағытын көрсету және кеменің күйін білдіру мақсатында қараңғы түсісімен кеме шырақтары (сигналдық шырақтар) жағылады. Бұл шырақтар кемеге халықар. келісімге сәйкес орналастырылады. Кеме шырақтары (зәкірлік, авариялық, балық аулауға арналған, лоцмандық, т.б.) кемелердің бір-бірімен соқтығысып қалу қаупінен сақтандырады.[1]

Дереккөздер:

өңдеу
  1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том